اگر رنگ و قوام خون قاعدگی شما در طی پریود ماهانه تغییر کرده است، احتمال دارد مشکلاتی در رحم یا تخمدانها یا هورمونهای شما وجود داشته باشد. ممکن است خجالت بکشید از پزشک خود در مشکلات خون قاعدگی بپرسید اما مهم است.
طی چرخۀ قاعدگی چه اتفاقی رخ می‌دهد و چقدر طول می‌کشد؟
طی چرخۀ قاعدگی، مخاط رحم غلیظ می‌شود تا برای بارداری آماده شود. سپس، هنگام پریود بدن مخاط رحم را همراه با خون بیرون می‌ریزد. مقدار خون و مایعی که از دست می‌رود معمولاً بین 4 تا 12 قاشق چایخوری در هر چرخه است.
متوسط چرخۀ قاعدگی 28 روز دوام دارد. اگر چه، در برخی زنان چرخه‌ها کوتاه و 21 روزه است و در برخی دیگر بلند و 35 روزه.
یک پریود معمولی بین 2 تا 7 روز طول می‌کشد. متوسط طول زمان برای پریود 3 تا 5 روز است.
آیا لخته و خون قاعدگی غلیظ هنگام قاعدگی غیرمعمول است؟
بسیاری از زنان گهگاه در خون قاعدگی خود لخته مشاهده می‌کنند. این لخته‌ها ممکن است قرمز روشن تا تیره باشند. اغلب، لخته‌ها در سنگین‌ترین روزهای خونریزی می‌ریزند. وجود چندین لخته در جریان خون باعث می‌شود خون قاعدگی شما غلیظ یا متراکم‌تر از معمول به نظر برسد.
بدن شما معمولاً مواد ضدانعقاد برای حفظ خون قاعدگی از لخته شدن هنگام آزاد شدن ترشح می‌کند. اما وقتی پریود سنگین است و با سرعت خارج می‌شود زمان کافی برای عمل کردن مواد ضدانعقاد وجود ندارد. به همین علت لخته شکل می‌گیرد.
اگر لخته شدن زیاد است یا لخته‌ها بزرگتر از یک سکه هستند باید به پزشک مراجعه کنید تا احتمال هر عارضۀ دیگری که منجر به پریود غیرطبیعی می‌شود را رد کند.
آیا خون‌های تیره‌تر و غلیظ‌تر در جریان خون قاعدگی طبیعی هستند؟
گاهی اوقات ممکن است متوجه شوید که خون قاعدگی شما در زمان نزدیک به انتهای پریود قهوه‌ای تیره یا تقریباً سیاه است. این یک تغییر طبیعی است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که خون کهنه‌تر است و به سرعت از بدن دفع نشده است.
جریان سنگین و غلیظ خون به طور موقت الزاماً جای نگرانی ندارد. با این حال، پریودهای سنگین به طور مرتب الزام برای مراجعه به پزشک را بیشتر می‌کند تا خون شما را بسنجد. بسیاری از زنان به پریودهای سنگین عادت می‌کند و این حالت را طبیعی می‌دانند. با گذشت زمان، از دست دادن خون بیش از اندازه منجر به آنمی یا کمی‌خونی می‌شود و این پتانسیل را دارد که باعث ضعف یا خستگی شود. اگر تا کنون حس کرده‌اید که چیزی در پریود شما درست نیست، به پزشک مراجعه کنید.
چه چیز منجر به مشکلات خون قاعدگی می‌شود؟
تغییر در رنگ و غلظت خون قاعدگی اغلب طبیعی است اما چندین مشکل وجود دارد که ممکن است لخته‌های خون غیرطبیعی در خون قاعدگی شما شکل بگیرد یا منجر به تغییرات در رنگ یا ضخامت در طول قاعدگی شود. یادتان باشد مهم است که در صورت وجود هر گونه نگرانی به پزشک مراجعه کنید. مشکلاتی که منجر به بروز تغییرات می‌شوند عبارت‌اند از:
• سقط جنین:
زنانی که سقط جنین داشته‌اند ممکن است لخته‌های خون یا توده‌های خاکستری‌رنگ بافت را از واژن خارج کنند. اگر احتمال داشته باشد که باردار باشید، حتماً با مشاهدۀ خونریزی یا لخته سریع به پزشک مراجعه کنید.
• فیبروئید:
فیبروئید رحم لیومیوما نیز نامیده می‌شود. اینها تومورهای غیرسرطانی هستند که در رحم شکل می‌گیرند. فیبروئیدها همیشه علامت ندارند. در واقع، تحقیقات زیادی پیشنهاد می‌کنند که بیشتر زنان با تومورهای فیبروئید کوچک اصلاً هیچ علامتی ندارند. اما زنانی که فیبروئید دارند میزان بیش از حد معمول خون قاعدگی را مشاهده خواهند کرد. اگر فیبروئید دارید، ممکن است لخته‌های بیشتری در پریود خود نسبت به گذشته ببینید.
• تغییرات هورمونی:
بدن شما به تعادل استروژن و پروژسترون تکیه دارد. این هورمون‌ها تولید و ریزش مخاط رحم را تنظیم می‌کنند. وقتی این تعادل از بین برود می‌تواند منجر به ایجاد مخاط ضخیم رحم شود. این ضخامت ممکن است همراه با خونریزی بیش از حد معمول شود و در نتیجه لخته‌هایی در خون قاعدگی هنگام ریزش مخاط ایجاد شود.
تغییرات هورمونی به دلایل بسیاری رخ می‌دهد که شامل موارد زیر است:
• یائسگی
• تغییرات چشمگیر در وزن
• عوارض جانبی برخی داروها مانند استروئید
• بزرگ شدن رحم : اگر رحم هنگام بارداری بزرگ یا کشیده شود و به اندازۀ طبیعی خود بازنگردد، ممکن است به طور دائم بزرگ شود. وقتی رحم بزرگ باشد، خون قاعدگی ممکن است زمان داشته باشد تا قبل از بیرون ریختن از بدن جمع و لخته شود. این امر می‌تواند منجر به رنگ تیره یا غلیظ در جریان خون قاعدگی شود.
• انسداد خون قاعدگی: هر چیزی که جریان خون قاعدگی از رحم به دهانۀ رحم و خارج شدن از واژن را مسدود کند ممکن است منجر به مشکلاتی در لخته، رنگ یا غلظت خون قاعدگی شود. پولیپ‌های خوش‌خیم در رحم ممکن است تغییراتی در جریان خون هنگام پریود ایجاد کند. جریان می‌تواند با مروز زمان در یائسگی کند شود، آن هم زمانی که کانال دهانۀ رحم ممکن است با افت استروژن کوچکتر شود.
• آدنومیوز یا اندومتریوز: این عوارض که به هم مربوط می‌شوند زمانی رخ می‌دهد که بافتی که مخاط رحم را شکل می‌دهد در جای اشتباه شکل بگیرد. در اندومتریوز این بافت خارج از رحم شکل می‌گیرد. در آدنومیوز در عضله‌ای شکل می‌گیرد که در دیوار رحم را می‌سازد. هر دوی این عوارض می‌تواند منجر به پریودهای غیرطبیعی و جریان خون سنگین شود. این امر احتمال مشکلات خون قاعدگی مانند غلیظ بودن یا ایجاد لخته را بیشتر می‌کند.
روش تشخیص مشکلات خون قاعدگی
برحسب علائم شما، پزشک ممکن است انواعی از آزمایشات را برای تعیین دلیل مشکلات خون قاعدگی تجویز کند. این آزمایشات عبارت‌اند از:
• سونوگرافی: این آزمایش از امواج صوت برای عکسبرداری از رحم استفاده می‌کند.
• ام.آر.آی: این عمل غیرتهاجمی تصاویر غدد، مانند فیبروئیدها، را که ممکن است همراه با مشکلات خونریزی قاعدگی باشد نشان می‌دهد.
• کشت خون: پزشک ممکن است آزمایش خون برای تعیین لخته شدن صحیح خون تجویز کند. این آزمایش به شما اطمینان می‌دهد که آیا از کم‌خونی رنج می‌برید؛ فقر آهنی که می‌تواند منجر به از دست رفتن خون یا اختلالات لخته شدن شود.
• بافت‌برداری: در این عمل، پزشک نمونۀ بافت کوچکی را از مخاط رحم برای بررسی برمی‌دارد.
• اتساع و کورتاژ: در این عمل، دهانۀ رحم متسع و گشاد می‌شود و جراح مخاط رحم و دهانۀ رحم را می‌تراشد. این کار می‌تواند خونریزی زیاد را بهبود بخشد یا نمونۀ بافت برای تحلیل به دست آورد.
زمان مراجعه به پزشک برای مشکلات خونریزی قاعدگی
مشکلات خونریزی قاعدگی به ندرت جدی هستند. از دست رفتن خون زیاد می‌تواند در طول زمان رخ دهد و به دلیل تدریجی بودن ممکن است به آن توجهی نشود. اگر هر یک از موارد زیر شامل حال شما می‌شود، به پزشک مراجعه کنید:
• خستگی با فعالیت طبیعی
• احساس سبکی سر
• گیجی، رنگ‌پریدگی چهره، پوست خاکستری
• رنگ‌پریدگی صفحۀ ناخن نه صورتی‌رنگ بودن
• پریود نامنظم یا خونریزی مکرر بین پریودها
کم‌خونی با آزمایش خون ساده تشخیص داده می‌شود. مکمل قرص آهن منجر به بهبود در بیشتر زنان می‌شود.