فیبروئید های رحمی از سلول های عضلانی رحم تشکیل شده اند که داخل یا خارج از رحم رشد غیر سرطانی دارند و به عنوان سلول رشد کرده و تبدیل به تومور خوش خیم می شوند.
چه کسی دچار فیبروئید رحمی می شود؟
فیبروئیدهای رحمی بسیار شایع هستند.در واقع ، بسیاری از زنان دارای فیبروئید رحم هستند که در بسیاری از آنان انقدر کوچک است که مشکلی ایجاد نکرده و ناشناخته باقی خواهند ماند.تا به حال علت پیدایش فیبروئید های رحمی یافت نشده است. اما به نظر می رسد که رشد آن ها بستگی به استروژن دارد.(یک هورمون زنانه)
فیبروئید های رحمی تا بعد از بلوغ توسعه نمی یابد و معمولا از سن ۳۰ سال به بعد رشد خود را آغاز می کند و پس از یائسگی که هورمون استروژن افزایش پیدا کند بیشتر تمایل به کوچک شدن و یا ناپدید شدن دارند.
نکات دیگری که ممکن است بر رشد فیبروئید رحمی تاثیرگذار باشد عبارتند از:
۱-حاملگی: خانم هایی که بچه دار هستند کم تر دچار فیبروئید رحمی می شوند.
۲-قاعدگی زودرس: خانم هایی که اولین پریودشان زیر ۱۰ سال است بیشتر دچار فیبروئید رحمی می شوند.
۳- قرص ضد بارداری: خانم هایی که قرص ضد بارداری مصرف می کنند کم تر دچار فیبروئید رحمی می شوند.
۴- سابقه ی فیبروئید رحمی در خانواده: خانم هایی که مادر و یا خواهرشان دچار فیبروئید رحمی هستند.
انواع فیبروئید های رحمی
ساختار تمام فیبروئید های رحمی تقریبا یکسان است. تمام آنها از سلول های عضلانی غیر طبیعی رحمی در حال رشد در یک بسته ی تنگ و یا توده ای ساخته شده اند.فیبروئید های رحمی گاهی اوقات از محل رشدشان شناخته میشوند.
* فیبروئید مایومتریال که داخل دیواره ی عضلانی رحم هستند.
* فیبروئید ساب موکوزال که فقط زیر سطح داخلی رحم رشد کرده و ممکن است به داخل و بیرون از رحم نیز پیشروی داشته باشد.
* فیبروئید ساب سِروسال که بر روی دیواره ی خارج از رحم رشد می کنند.
* فیبروئید پایه دار که معمولا بیرون از رحم رشد کرده و توسط یک ساقه یا پایه به رحم متصل شده اند.
نکته: فیبروئید های رحمی اندازه های متفاوتی دارند، اندازه ی آنها از اندازه های میکروسکوپی تا چند سانتی متغیر است.
نشانه های فیبروئید های رحمی
معمولا فیبروئید های رحمی سبب نشانه و یا علامتی نیستند، به طوری که خانم ها ممکن است هیچ گاه متوجه ی فیبروئید رحمی داخل بدنشان نشوند! اما از علائم آشکار و شایع فیبروئید های رحمی نکات زیر است:
– قاعدگی های طولانی مدت ۷ روزه یا بیشتر
– خونریزی های شدید در دوران قاعدگی
– نفخ یا احساس پری در شکم یا لگن
– لکه بینی های نامنظم
– درد در پایین شکم یا لگن
– یبوست
– درد در هنگام نزدیکی
برخی از کارشناسان معتقدند که گاهی اوقات بعضی از فیبروئید های رحمی میتوانند در باروری و بارداری تداخل ایجاد کنند اگرچه این بسیار نادر است که یک فیبروئید رحمی راه کاشت جنین را مسدود کند و یا سبب مشکلاتی در دوران بارداری و بعد از آن شود.
تشخیص فیبروئید های رحمی
فیبروئید های رحمی سایز متوسط و بزرگ معمولا توسط پزشک حین معاینه ی لگنی به صورت دستی احساس میشوند. همچنین آزمایش های تصویری نیز اغلب وجود فیبروئید های رحمی نمایان میکنند. از راه های تشخیص فیبروئید های رحمی:
سونوگرافی: فیبروئید های رحمی با سونوگرافی قابل تشخیص است.
MRI: برای تشخیص فیبروئید های رحمی نامشخص از این راه استفاده میشود.
بیوپسی رحم : گاهی اوقات ممکن است پزشک شما نگران باشد که فیبروئید رحمی یک توده ی سرطانی در رحم است نه یک فیبروئید رحمی. بنابراین یک قطعه کوچک از بافت رحم ، میتواند اثبات کننده ی این مسئله باشد. بیوپسی ممکن است از طریق واژن انجام شود ویا نیازمند جراحی باشد.
Hysterosalpingogram چیست؟
معمولا برای خانم هایی که مبتلا به فیبروئید رحمی و در تلاش برای بارداری هستند ، استفاده میشود. این ماده از طریق واژن به دهانه رحم تزریق شده و توسط اشعه ی ایکس از طرح کلی رحم و لوله های فالوپ فیلم برداری میشود.
Sonohysterogram چیست؟
آب از طریق واژن به دهانه رحم تزریق شده و سپس سونوگرافی انجام میشود. این روش برای زمان هایی است که ممکن است فیبروئید رحمی در سونوگرافی مشخص نباشد.
هیستروسکوپی: توسط هیستروسکوپی میتوان فیبروئید های رحمی درون رحم را مشاهده و تشخیص داد اما نمیتوان تمام قسمت ها و بخش های فیبروئید رحمی که در درون رحم ، دیواره و یا خارج رحم وجود دارد را دید. البته تمام خانم ها به آزمایش های گسترده برای تشخیص فیبروئید رحمی نیاز دارند اما در بسیاری از خانم ها معاینه لگنی و سونوگرافی برای تشخیص فیبروئید رحمی کافی است.
درمان فیبروئید های رحمی
اغلب فیبروئید های رحمی نیاز به درمان ندارند زیرا هیچ علائم و نشانه ای ندارند که سبب بروز مشکل شود. معمولا فیبروئید رحمی که ایجاد مشکل میکنند را به دو روش ( با عمل جراحی و بدون عمل جراحی ) درمان میکنند.
روش های بدون عمل جراحی
– انتظار هوشیارانه : اقلیتی از فیبروئید رحمی به طور طبیعی در طول زمان کاهش می یابند. بیشتر آنها نیز ممکن است به همان اندازه باقی بمانند و یا رشد کنند.
– قرص های ضد بارداری: قرص های ضد بارداری که حاوی هورمون های استروژن ، پروژسترون و یا ترکیبی است میتواند کمک بزرگی به کاهش خونریزی های سنگین ناشی از فیبروئید رحمی باشد.
– لوپرُن: این هورمون درمانی باعث قطع قاعدگی و کاهش فیبروئید رحمی میشود که معمولا یک درمان موقتی برای قبل از جراحی است.
های پروژسترونی :IUD
در بارداری مجدد استفاده میشود که باعث ترشح هورمون شده و باعث کاهش پریود های سنگین میشود.
– آهن : دوره های سنگین ناشی از فیبروئید رحمی متواند به کم خونی (فقر آهن ) منجر شود. قرص آهن میتواند به بدن کمک کرده و خون از دست داده در دوران قاعدگی را جایگزین کند.
عمل جراحی
میومکتومی: این جراحی زمانی انجام میشود که فیبروئیدهای رحمی بزرگ هستند . این جراحی اغلب برای خانم هایی که مایل به حاملگی هستند انجام میشود.
هیسترکتومی: این جراحی برای برداشتن کامل رحم و تمام فیبروئید رحمی است. این روش یک درمان قطعی است . از بازگشت فیبروئید رحمی جلوگیری میکند. خانم هایی که علائم فیبروئید رحمی دارند و در آینده نمیخواهند باردار شوند اغلب هیسترکتومی میشوند.