محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) بیماری است که در آن نوزاد متولد نشده از حالت نرمال کوچکتر است چون جنین در رحم به طور طبیعی رشد نمی کند.
محدودیت رشد داخل رحمی ( IUGR ) از عوارض بارداری است که در اثر عملکرد ناکافی جفت بروز پیدا می کند. رشد کم و با تاخیر در دوران بارداری و پس از آن کودک را در معرض مشکلات سلامتی قرار می دهد.
مشکلاتی که در نتیجه محدودیت رشد داخل رحمی ( IUGR ) به وجود می آید عبارت است از :
وزن کم در هنگام تولد.
مشکل با زایمان طبیعی.
کاهش سطح اکسیژن.
هیپوگلیسمی ( کاهش قند خون ).
مقاومت پایین به عفونت.
نمرات آپگار پایین ( آزمونی که بلافاصله پس از تولد برای ارزیابی وضعیت جسمی نوزاد و تعیین نیاز به مراقبت های پزشکی ویژه انجام می شود)
آسپیراسیون مکونیوم ( استنشاق مدفوع در حالی که در رحم است ) که می تواند به مشکلات تنفسی منجر شود.
مشکل حفظ درجه حرارت بدن.
تعداد سلول های قرمز خون بالای غیر طبیعی.
موارد بسیار شدید، محدودیت رشد داخل رحمی ( IUGR ) می تواند به زایمان بچه مرده منجر شود. همچنین می تواند سبب مشکلات رشد بلند مدت شود.
علل محدودیت رشد داخل رحمی ( IUGR )
یک از علل عمومی، مشکل با جفت است. جفت بافتی است که مادر و جنین را اتصال می دهد اکسیژن و مواد مغذی را به نوزاد حمل کرده و مواد زائد را از کودک آزاد می کند.
همچنین در اثر بیماری و مشکلات سلامتی خاص در مادر رخ می دهد مانند:
دیابت پیشرفته.
بیماری های قلبی.
عفونت مانند سرخجه، سیتومگالوویروس، توکسوپلاسموز و سفلیس.
بیماری کلیه یا بیماری های ریوی.
سوء تغذیه و یا کم خونی.
کم خونی داسی شکل.
سیگار کشیدن، نوشیدن الکل یا سوء استفاده از مواد مخدر.
وزن مادر از کمتر از 50کیلوگرم.
تغذیه نامناسب در دوران بارداری.
نقائص هنگام تولد و ناهنجاری های کروموزومی.
فشار خون بالا ناشی از بارداری (PIH).
اختلالات جفت.
اختلالات بند ناف.
سطوح پایین مایع آمنیوتیک یا oligohydramnio.
دیگر علل جنینی ممکن است شامل نقص کروموزومی در نوزاد یا چند بارداری ( دوقلوها، سه قلو، یا بیشتر ) باشد.
علائم محدودیت رشد داخل رحمی ( IUGR ) چیست
علامت اصلی محدودیت رشد داخل رحمی ( IUGR ) شامل کوچکتر بودن کودک از سن حاملگی است به طور خاص، وزن برآورد کودک زیر صدک 10 و یا کمتر از 90 درصد از نوزادان همان سن حاملگی می باشد.
بسته به علت IUGR، نوزاد ممکن است در نگاه کوچکتر و یا دچار سوء تغذیه به نظر آید کودک ممکن است نازک و کم رنگ و پوست شل و خشک داشته باشد .بند ناف به جای ضخامت و براق بودن اغلب نازک و کسل کننده است.
تشخیص محدودیت رشد داخل رحمی ( IUGR )
پزشکان راه های بسیاری برای برآورد اندازه نوزادان در دوران بارداری دارند یکی از ساده ترین و رایج ترین اندازه گیری فاصله فوندوس مادر ( بالای رحم ) تا استخوان شرمگاهی است بعد از هفته20 بارداری، اندازه گیری در سانتی متر معمولاً با تعداد هفته از بارداری مربوط است اندازه گیری بیش از حد انتظار پایین ممکن است نشان دهد که نوزاد آن گونه که باید در حال رشد نیست.
روش های دیگر برای تشخیص محدودیت رشد داخل رحمی ( IUGR ) و ارزیابی سلامت کودک شامل موارد زیر است:
سونوگرافی . آزمون اصلی برای چک کردن رشد نوزاد در رحم، سونوگرافی شامل استفاده از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از کودک است. تست سونوگرافی اجازه می دهد که دکتر کودک را در رحم با ابزاری که در بالای شکم مادر حرکت می دهد مشاهده نماید. سونوگرافی می تواند برای اندازه گیری سر و شکم کودک استفاده شود دکتر می تواند با اندازه گیری، نمودار رشد را نسبت به وزن نوزاد مقایسه نماید سونوگرافی همچنین می توانید مقدار مایع آمنیوتیک در رحم را تعیین نماید مورد مقدار پایین مایع آمنیوتیک می تواند IUGR نشان دهد.
جریان داپلر. جریان داپلر یک تکنیک است که با استفاده از امواج صوتی مقدار و سرعت جریان خون در رگ های خونی را اندازه گیری می کند پزشکان ممکن است این آزمون برای بررسی جریان خون در بند ناف و عروق مغز نوزاد استفاده کنید.
چک وزن. پزشکان به طور معمول وزن مادر را در هر معاینه و پیش از زایمان چک و ثبت می کنند افزایش وزن در مادر می تواند برای اندازه گیری رشد کودک متولد نشده اش هم استفاده شود اگر یک مادر است افزایش وزن ندارد این می تواند یک مشکل رشد در نوزاد او را نشان دهد.
نظارت بر جنین. این آزمون شامل قرار دادن الکترود حساس در روی شکم مادر است الکترود در محل توسط یک وزن سبک به یک مانیتور متصل می شوند سنسور سرعت و الگوی ضربان قلب کودک را اندازه گیری و آنها را بر روی یک مانیتور نمایش و یا آنها را چاپ می کند.
آمینوسنتز .در این روش، یک سوزن از طریق پوست شکم مادر در رحم و مقدار کمی از مایع آمنیوتیک برای آزمایش برداشته می شود تست ممکن است عفونت و یا برخی از ناهنجاری های کروموزومی که می تواند به IUGR منجر شود را تشخیص می دهد.
پزشک در سه ماهه اول یک معاینه لگن برای ارزیابی اندازه رحم شما انجام پس از آن رشد کودک شما را با اندازه گیری شکم شما در هر ویزیت بررسی می کند اگر اندازه گیری کوچکتر از موعد مقرر که باید باشد نشان دهد برای پیگیری یک سونوگرافی به دقت اندازه و وزن نوزاد شما را مشخص می کند اگر شما در نیمه اول بارداری هستید و اولین بار سونوگرافی می کنید شما ممکن است کوچک کودک به دلیل اشتباه در زمان آخرین دوره پریود شما باشد با این حال، شما سونوگرافی دیگری در چند هفته بعد برای رشد کودک خود انجام دهید اگر سونوگرافی دوم نشان می دهد که کودک شما رشد کم دارد ممکن است IUGR تشخیص داده شود.
درمان محدودیت رشد داخل رحمی IUGR چیست؟
بهترین راه برای مدیریت محدودیت رشد داخل رحمی ( IUGR ) بستگی به شدت محدودیت رشد و چگونگی شروع مشکل در آغاز حاملگی شد به طور کلی، IUGR که زودتر آغاز شود شدیدتر است و بیشتر خطرات، مربوط به نوزاد متولد نشده است نظارت دقیق بر جنین، با استفاده از آزمون مانند سونوگرافی، جریان داپلر و نظارت بر جنین، ممکن است مفید باشد.
اقدامات شرح زیر ممکن است اثرات را به حداقل برساند.
بهبود تغذیه. برخی مطالعات نشان داده اند که افزایش تغذیه مادر ممکن است سبب افزایش وزن نوزاد و رشد در رحم را افزایش دهد.
استراحت در رختخواب. در بیمارستان یا در خانه، استراحت در بستر ممکن است به بهبود گردش خون در جنین کمک کند.
زایمان. اگر IUGR سلامت نوزاد را در معرض خطر قرار دهد دکتر ممکن است تصمیم به زایمان زود هنگام نماید اگر دکتر معتقد است که کودک بیش از حد ضعیف و امکان زایمان طبیعی وجود ندارد یا ممکن است نوزاد مشکلات حین زایمان پیدا کند سزارین ایمن تر است.
پیشگیری از محدودیت رشد داخل رحمی ( IUGR )
اگر چه IUGR حتی زمانی که یک مادر کاملا سالم است می تواند رخ دهد چیزهایی هستند که مادران می توانید برای کاهش خطر ابتلا به IUGR و افزایش شانس نوزاد و یک بارداری سالم انجام دهند.
همه قرارهای پزشک در دوران بارداری را انجام دهید. تشخیص مشکلات بالقوه در اوایل اجازه می دهد تا شما درمان را زودتر شروع نمایید.
از حرکات کودک خود آگاه باشید. یک کودک که اغلب حرکت نمی کند و یا حرکت او متوقف می شود ممکن است دارای مشکل باشد اگر شما متوجه تغییرات در جنبش نوزاد خود شدید با دکتر خود تماس بگیرید.
داروهای خود را بررسی کنید . گاهی اوقات یک دارو که مادر برای مشکل سلامتی دیگر مصرف می کند می تواند منجر مشکلات برای کودک متولد نشده او شود.
سالم بخورید غذاهای سالم و با کالری کافی کمک می کند تا نوزاد به خوبی پرورانده شود.
مقدار زیادی استراحت داشته باشید. وسایل ورزشی و راحتی کمک خواهد کرد که شما احساس بهتر و حتی ممکن است به رشد کودک شما کمک کند سعی کنید که هشت ساعت خواب ( یا بیشتر ) هر شب داشته باشید یک ساعت یا دو استراحت در بعد از ظهر هم برای شما خوب است.