درباره اهمیت بررسی سلامت تیروئید قبل از باردار شدن، تقریبا بیشتر خانم هایی که میخواهند باردار شوند میدانند لازم است برای آسودگی خیال و سپری کردن بارداری سالم تیروئید خود را با آزمایش خون ساده بررسی کنند اما کارشناسان می گویند احتمال دارد هر خانم بارداری در ۳ ماه اول بارداری به درجات مختلف دچار پرکاری تیروئید شود که البته این مورد نیاز به درمان هم ندارد، ولی اگر تفسیر آزمایش تیروئید در بارداری اشتباه تفسیر شوند و درمان غیرضروری برای فرد انجام گیرد، ممکن است داروی اشتباه غیر لازم برای مادر تجویز شود و بارداری را دچار خطر کند.
پرکار شدن تیروئید در بارداری !
در بارداری ممکن است خانم ها دچار پرکاری تیروئید شوند. این پرکاری تیروئید دو دلیل می تواند داشته باشد؛ یا ناشی از اضافه کاری و ترشح زیاد هورمون تیروئید در بدن است یا صرفاً هورمون بارداری که از جفت ترشح می شود، علائمی شبیه پرکاری تیروئید در بدن ایجاد می کند و خانم بدون اینکه واقعا دچار پرکاری تیروئید شده باشد، صرفاً دچار گرگرفتگی و افزایش دمای بدن و تپش قلب یا دیگر علامت ها می شود.
تشخیص پرکاری واقعی تیروئید از فعالیت جفت
وقتی علائم پرکاری ظاهر شد، لازم است آزمایشی انجام شود تا عملکرد تیروئید مورد بررسی قرار گیرد. در صورتی که علائم ناشی از فعالیت هورمون های جفت باشد، عملکرد تیروئید در آزمایش طبیعی است و متوجه میشویم تیروئید کارش را به درستی انجام میدهد و پرکار نیست.
علائم پرکاری تیروئید
بعضی ها به پرکاری تیروئید مبتلا هستند اما بدون علامت اند ولی بیشتر افراد علائمی از قبیل اضطراب، تحریک پذیری، لرزش دست ها، اختلال خواب، ضعف عضلانی در بازوها و ران، عدم تحمل به گرما، تعریق، افزایش ضربان قلب، احساس خستگی، کم شدن وزن باوجود داشتن اشتهای خوب و دفع مزاج مکرر و… دارند.
عوارض پرکاری تیروئید در بارداری
پرکاری تیروئید باعث افزایش ضربان قلب می شود و روی عملکرد قلب تاثیر منفی می گذارد و روند بارداری طبیعی را مختل می کند؛ یعنی می تواند زمینه ساز مسمومیت بارداری یا باعث زایمان زودرس و حتی سقط جنین شود.
پس باید آن را درمان کرد؟
در موارد خفیف نیازی به درمان نیست اما در مورد شدید و بیماری گریوز باید بیماری را درمان کرد.
درمان پرکاری تیروئید چگونه است؟
اگر خانمی قبل از بارداری دچار پرکاری باشد باید با دارو تحت درمان قرار گیرد و تا زمانی که تیروئید به حالت طبیعی برنگشته، بهتر است باردار نشود. اگر خانمی پرکاری تیروئید داشته اما بعد از بارداری متوجه علائم ان شده باید آزمایش بدهد و عملکرد تیروئید مورد بررسی قرار گیرد. اگر تیروئید واقعا پرکار باشد در دوران بارداری ۳ روش درمانی برایش وجود دارد؛ دارو درمانی، استفاده از ید رادیواکتیو و جراحی، معمولاً دارو درمانی بیشتر توصیه میشود و ۲ روش دیگر به خانم های غیر باردار توصیه میشود.
یعنی خانمی که باید درمانی یا جراحی درمان شود، بلافاصله می تواند باردار شود؟
نه، ۶ ماه بعد از اینکه درمان ها توصیه و انجام شد، از خانم میخواهند مراقب باشد باردار نشود تا تیروئید مورد بررسی قرار گیرد و طبیعی بودن آن تایید شود، اما اگر خانمی با پرکاری باردار شود، معمولا متخصص زنان در دوران بارداری در صورتی که به تشخیص پرکاری تیروئید برسد و با آزمایش و بررسی متوجه آن شود، خانم باردار را به متخصص غدد ارجاع میدهد تا در مورد روش درمان ایشان تصمیم بگیرد.
آیا پرکاری تیروئید یا درمان‌های مربوط به آن برای جنین خطرناک است؟
این احتمال وجود دارد که پرکاری تیروئید باعث پرکاری تیروئید در جنین هم شود که در این شرایط باید جنین را هم درمان کرد. بعد از زایمان نیز باید مادر و نوزاد هر دو از نظر عملکرد تیروئید بررسی شوند زیرا داروهایی که به مادر داده می شود از جفت میگذرد و گاهی میتواند باعث بروز کم کاری در جنین و نوزاد شود.
خانمی که پرکاری تیروئید دارد در نهایت باید حتما سزارین شود؟ ایا امکان شیردهی وجود دارد؟
نه، میتواند زایمان طبیعی هم داشته باشد و در مورد شیردهی هم هیچ ممنوعیتی وجود ندارد.
گریوز ؛ شایع ترین علت پرکاری تیروئید در دوران بارداری
بسیار جالب است که بدانید در مکانیسم بیماری گریوز به طور معمول سیر بیماری تیروئید طی بارداری بهبود و علائم آن کاهش مییابد. برای مثال اگر خانمی قبل از بارداری دارو را با دوز ۳ عدد قرص در روز استفاده کند، ممکن است طی بارداری به یک عدد یا نصف قرص کاهش یابد. البته بعد از زایمان ممکن است بیماری عود کند. شایعترین علت پرکاری تیروئید در دوران بارداری در مورد یک نوع بیماری خودایمنی به نام بیماری گریوز است.
در دوران بارداری تشخیص این عارضه دشوار است چراکه برخی اقدامات مانند آزمون تشخیص تیروئید باید رادیواکتیو را در دوران بارداری نمیتوان انجام داد. ید رادیواکتیو برای جنین بسیار مضر است و حتی مقادیر کم آن هم می تواند وارد تیروئید جنین شود و آسیب رسان باشد بنابراین تشخیص این عارضه در دوران بارداری فقط با معاینه دقیق و آزمایش خون معمولی تیروئید و تفسیر درست آزمایش تیروئید برای مادری که پرکاری تیروئید دارد، ممکن است. در صورت تشخیص پرکاری تیروئید در مادر درمان باید بلافاصله آغاز شود چراکه اگر پرکاری تیروئید به موقع درمان نشود، سبب زایمان زودرس و مسمومیت بارداری خواهد شد. یا اگر فرد به مدت طولانی درگیر این بیماری باشد، ممکن است به عارضه هایی بسیار خطرناک دچار شود. بنابراین لازم است به محض تشخیص بیماری گریوز درمان انجام گیرد تا مشکلی برای مادر پیش نیاید.