كیست پارااوارین در بسیاری از موارد در حین لاپاراتومی گزارش می‌شود؛ اما موارد بسیار بزرگ آن خیلی نادر است. پارااواریوم عبارتست از منطقه‌ای بین لوله و تخمدان كه از بقایای مجاری ولف منشاء می‌گیرد.
مجرای اصلی آن به نام مجرای گارتنر (كه مشابه وازودفران در جنس مذكر می‌باشد) از مجرای اصلی توبولهای فرعی باریك (توبولهای Kobelt) به صورت گروهی به سمت ناف تخمدان و نیز حاشیه لوله‌ای لیگامان پهن منتشر می‌شوند. كیست پاراوارین ممكن است از ساختمان‌های wolfian، از اپی‌تلیوم لوله‌ای یا از انكلوزیون‌های پریتونئال ایجاد شود.
اما افتراق هیستولوژی آن به دلیل فشرده شدن و آتروفی سلول‌های مفروش كننده ممكن است مشكل باشد.
حدود ۱۰% توده‌های آدنكس ، كیست پارااوارین هستند.
اینكیستها باید از كیست پاراتوبال كه در مجاورت لوله و معمولاً نزدیك فیمبریا قرار دارد و از كنار لوله آویزان است افتراق داده شود و نباید به عنوان كیست غیر طبیعی در نظر گرفته شوند.
کیست پاراتوبال از منشاء پارامزونفریك است كه به آن Hydatid of morgagni می‌گویند و از لیگامان پهن پدانكوله می‌شود.
این نوع كیست در خانم‌های ناباروری و یا دارای حاملگی نابجا (EP) شایعتر است. كیست پارااوارین معمولاً خیلی كوچك است و به طور اتفاقی در حین عمل جراحی مشخص می‌شود؛ اما به صورت نادر، ممكن است خیلی بزرگ شود. این كیستها در هر سنی دیده می‌شوند؛ اما در دهه سوم و چهارم شایعتر بوده و ممكن است متعدد باشند.
كیست پارااوراین از نظر مرفولوژی از كیست فانكشنال ساده غیر قابل تشخیص است.
در این كیستها نیز ممكن است نئوپلاسم خوش‌خیم مثل Cystadenoma بوجود آید كه در سونوگرافی به طور تیپیك با mural nodule و گاهی با Septation ظریف خود را نشان می‌دهد. بدخیمی در ۲% كیست‌های پارااوارین دیده می‌شود، اما در كیست‌های كوچكتر از cm5، بدخیمی كمتر مشاهده گردیده است.
كیست پارااوارین كوچك معمولاً فاقد علائم بالینی بوده و فقط حین عمل یا در طی سونوگرافی تشخیص آن مسجل می‌شود؛ اما مهم‌ترین علائم بالینی در موارد كیست‌های بزرگ معمولاً احساس درد و فشار در ناحیه لگن است. این كیستها نیز ممكن است دچار خونریزی، چرخش و یا پارگی شوند و بیمار دچار درد حاد شكم همراه با دردناك بودن توده و نیز علائم خونریزی و كاهش حجم خون شود كه نیاز به لاپاروسكوپی و یا لاپاراتومی اورژانس دارد.
بنابراین علائم بالینی كیست پارااوارین كاملاً شبیه به كیست‌های فانكشنال تخمدان است و معمولاً با توجه به مشاهده جراح از نظر محل قرارگیری آن حین عمل و نیز بررسی‌های پاتولوژی، تشخیص آن قطعی می‌شود.
تشخیص افتراقی كیست پارااوارین از سایر كیست‌های لگنی از جمله كیست فانكشنال ساده تخمدان بایستی انجام شود در این مورد اگر در سونوگرافی خصوصاً نوع واژینال هر دو تخمدان مشاهده گردد و كیست در كنار تخمدان اما جدا از آن دیده شود تشخیص كیست پارااوارین داده می‌شود.
همچنین در لاپاروسكوپی و یا لاپاراتومی با مشاهده مستقیم تخمدان‌ها و وجود كیست در كنار تخمدان، كیست پارااوارین از كیست‌های تخمدانی افتراق داده می‌شود و بالاخره تشخیص نهایی با پاتولوژی می‌باشد. از نظر درمان، در این كیستها با توجه به از بین نرفتن خود به خودی كیست‌های پارااوارین و نیز احتمال بدخیمی آن به صورت نادر، خارج كردن كیست از طریق لاپاروسكوپی و ارسال نمونه جهت پاتولوژی توصیه می‌گردد. اهمیت این كیستها در افتراق آن با كیست‌های فانكشنال است زیرا در نوع اخیر نیاز به درمان وجود ندارد و كیست خود به خود از بین می‌رود. اهمیت دیگر آن ایجاد عوارض احتمالی مانند پارگی، خونریزی و پیچ خوردگی كیست می‌باشد كه نیاز به جراحی اورژانس خواهد داشت.