هیرسوتیسم(رشد موهای ضخیم و تیره در بدن زنان)

 هیرسوتیسم عبارت است از رشد موهای زائد با الگوی مردانه در صورت، سینه و پشت زنان. علت ایجاد آن می‌تواند افزایش هورمون مردانه آندروژن و یا ویژگی های نژادی و خانوادگی باشد.

 مهترین علائم بالینی هیرسوتیسم رشد موهای ضخیم و تیره در مناطقی از بدن که معمولا زنان در آن مناطق فاقد مو هستند. (بویژه صورت، سینه و پشت) است. زمانی که علت ایجاد هیرسوتیسم افزایش آندروژن باشد، در طول زمان علائم دیگری نیز بروز می کنند. پروسه ای که اصطلاحا ویریلیزاسیون  یا مردانه شدن نامیده می شود و علائم آن عبارت است ازکلفت شدن ریزش مو، با الگوی مردانه، آکنه ،کاهش بافت سینه،  افزایش بافت عضلانی.

زمان مراجعه به پزشک

 در صورتی که هریک از علائم زیرا مشاهده کردید حتما به پزشک خود مراجعه کنید.

1. رشد سریع موهای زائد در محلهایی مانند لب فوقانی، گونه ها، چانه، گردن، وسط سینه، قسمت داخلی رانها و یا کمر
2. سریع موهای زائد که همراه با اختلالات قاعدگی باشد.
3. بروز خصوصیت های مردانه مانند کلفت شدن صدا، ریزش موی مردانه، افزایش بافت عضلانی و یا کاهش بافت سینه ها.

  برخی از خانم ها زمانی که در آستانه یائسگی قرار می گیرندو یا در سال های اول یائسگی هستند ممکن است شاهد رشد موهای زائد در چانه و یا سایر مناطق بدن باشند که این حالت هیرسوتیسم در نظر گرفته نمی شود، پزشک شما می تواند برای تمایز این دو حالت به شما کمک کند. حدود نیمی از زنانی که هیرسوتیسم متوسط دارند واغلب زنانی که هیرسوتیسم شدید دارند دارای سطح بالای هورمون آندروژن هستند

سطح هورمون آندروژن در این شرایط بالا می رود

سندرم تخمدان پلی کیستیک: این سندرم به علت عدم تعادل در هورمون های جنسی به وجود می آید و باعث قاعدگی های نامنظم، چاقی، نازائی، و کیستهای متعدد در تخمدانها می شود. این سندرم شایع ترین علت شناخته شده هیرسوتیسم است.

 سندرم کوشینگ:این سندرم زمانی بروز می کند که بدن در مواجهه با میزان زیادی از هورمون کورتیزول (هورمون مسئول تنظیم پاسخ های بدن به استرسها) قرار می گیرد. افزایش سطح هورمون کورتیزول باعث بهم خوردن تعادل هورموهای جنسی در بدن و در نتیجه بروز هیرسوتیسم می شود.

تومورها: به ندرت وجود تومورهای ترشح کننده آندروژن در تخمدانها یا غدد آدرنال ممکن است باعث بروز هیرسوتیسم شود.

 داروها: برخی از داورها میتوانند باعث بروز هیرسوتیسم شوند. به عنوان مثال دانازول که در درمان زنان مبتلا آندومتریوز استفاده می شود می تواند باعث بروز این حالت شود.

نکته 1: رشد موهای زائد در زنان با سطح طبیعی آندروژن ،قاعدگی منظم و بدون هیچ علت زمینه ای، هیرسوتیسم ایدیوپاتیک بدون علت شناخته نشده نامیده می شود. به عبارت دیگر در این مورد هیچ علت قابل شناسائی برای به وجود آوردن هیرسوتیسم وجود ندارد. این حالت بویژه در زنان نژادهای خاصی مانند ساکنین کشورهای مدیترانه، آسیای شرقی وجنوبی بیشتر دیده میشود.

نکته 2: وجود سابقه خانوادگی هیرسوتیسم شانس ابتلای فرد را بالا می برد.

درمان هیرسوتیسم

روش های برداشتن موهای زائد:

1-  الکترولیز: در این روش یک شوک الکتریکی خفیف به ریشه مو وارد می شود تا به آن آسیب بزند و یا آن را از بین ببرد. این روش اثری دائمی دارد اما کمی دردناک است و ممکن است پوست آن محل تیره تر و یا روشن تر از پوست سایر نقاط صورت شود به ندرت ممکن است محل درمان زخم شود.

2- درمان با لیزر: در این روش اشعه لیرز به ناحیه درگیر تابانده می شود تا با آسیب به ریشه مو از رشد آن جلوگیری کند. در طول درمان ممکن است در ناحیه درگیر درد و ناراحتی احساس کنید. همچنین ناحیه درمان شده تا مدتی قرمز و ملتهب است. بعد از درمان درگروهی از بیماران برای مدت طولانی موهای زائد رشد نمی کند اما گروهی هم احتیاج به تکرار درمان پیدا می‌کنند.

هیرسوتیسم و باردای

بیشتر زنان در زمان بارداری به درجاتی از پر موئی دچار می شوند که در صورت واضح تر از نواحی دیگر است. این پرموئی در نتیجه اثرات هورمونی دوران بارداری است و در فواصلی بعد از زایمان از بین می روند. در سر هم موها پر پشت تر می شوند و ریزش طبیعی مو هم کم می شود. بعد از زایمان بدلیل برگشت وضعیت هورمونی به قبل از بارداری ؛ نسبت موهای در حال رشد نیز به حالت طبیعی بر می گردد و ۳ تا ۵ ماه بعد از زایمان یک ریزش نسبتا زیاد مو را خواهیم داشت که علاوه بر اثرات افت هورمون‌های دوران بارداری؛ اثرات تغذیه ای و کاهش املاح خونی بخصوص آهن و همچنین مسائل روحی و روانی بعد از زایمان نیز در این ریزش سهیم هستند.

شیر دادن جدا از مسائل تغذیه ای هیچ نقشی در ریزش مو ندارد و اگر مادری بطور صحیح تغذیه شود و کالری و ویتامین و آهن کافی به بدنش برسد با شیر دادن هیچ  نوع اثری در بدن وی بوجود نمی آید. این ریزش بعد از زایمان با برگرداندن کمبود مواد خونی و تغذیه کافی معمولا بعد از چندین ماه بر طرف شده و تراکم موها به حد قبل از بارداری میرسد. در موارد نادری کمبود موهای ریزش کرده به حد قبل از بارداری نمی رسد که نیاز به بررسی بیشتر دارد. در صورتی که تا یک سال بعد از زایمان کمبود مو در سر و یا وجود موهای ضخیم در صورت و نواحی دیگر بدن که در دوره بارداری بوجود آمده از بین نرود باید بیمار از نظر هورمون آندروژن و وجود کیست و علل دیگر بررسی گردد.