لیومیوم و پولیپ رحمی تومورهای بسیار شایعی است که اغلب خانم‌ها اطلاعی از وجود آن در رحمشان ندارند و به طور اتفاقی هنگام معاینه یا انجام سونوگرافی متوجه این توده‌ها می‌شوند.
البته در تعدادی از خانم‌ها هم دارای علامت بوده و آن هم خونریزی‌های غیرطبیعی رحمی است. نام تومور یا توده، نگرانی و پرسش‌هایی را برای خانم‌های مبتلا به وجود می‌آورد. خوب است بدانید این توده‌ها غالبا خوش‌خیم بوده و نیاز به دستکاری ندارند و فقط وقتی به درمان یا جراحی نیاز پیدا می‌کنند که باعث آزار بیمار شوند.
لیومیوم رحمی
لیومیوم‌ها تقریبا در 25 تا 30 درصد خانم‌های بین 35 تا 50 سال دیده می‌شود. به نظر می‌رسد چاقی، تخمک‌گذاری‌های نامنظم (خونریزی‌های بی‌نظم) و زمینه ژنتیکی (ابتلای مادر، خواهر و دختر) درصد ابتلا را بالا می‌برد.
خونریزی، اصلی‌ترین علامت است
زنان مبتلا یا هیچ علامتی ندارند یا با خونریزی‌های غیرطبیعی به پزشک مراجعه می‌کنند. تعداد و شکل لیومیوم در بیماران متفاوت است. رحم دارای سه لایه است و باتوجه به این‌که توده در کدام لایه قرار داشته باشد، علامت‌های بیماری نیز متفاوت خواهد بود. آنهایی که داخل رحم رشد می‌کنند معمولا باعث خونریزی بیشتری می‌شود. تعدادی نیز ممکن است از دهانه رحم بیرون زده و بیمار با شکایت خروج ناگهانی توده از واژن مراجعه کند. تعدادی از لیومیوم‌ها داخل دیواره رحم رشد می‌کند و باعث بزرگ‌ترشدن رحم می‌شود. گروهی دیگر نیز در لایه خارجی رحم رشد کرده و در داخل شکم برجستگی ایجاد می‌کند. این لیومیوم‌ها می‌تواند به دور پایه خود پیچیده و درد‌های شدید ناگهانی ایجاد کند.
لیومیوم‌ها منشأ عضلانی دارد
هنوز بدرستی علت تشکیل این توده‌ها در رحم مشخص نشده است، اما منشأ توده‌ها را از سلول‌های صاف عضلانی می‌دانند. خوشبختانه احتمال تبدیل به بدخیمی در این توده‌ها بسیار اندک است. فقط نوعی از تومور به نام لیو میوموسارکوما وجود دارد که بدخیم است و خونریزی‌های نامشخص و غیر عادی در رحم ایجاد می‌کند و حتما باید توسط عمل جراحی برداشته شود. بدخیمی نیز بعد از فرستادن نمونه به پاتولوژی تشخیص داده می‌شود.
علامت لیومیوم فقط خونریزی نیست
لیومیوم‌های رحمی می‌تواند درد‌های لگنی هنگام پریدن یا نزدیکی را به وجود بیاورد. برخی بیماران نیز احساس سنگینی در رحم دارند و لیومیوم‌هایی که رشد فزاینده دارد با بزرگ‌ترشدن‌شان فشار زیادی روی مثانه آورده و باعث تکرر ادرار می‌شود. در مواردی هم آنقدر روی دستگاه ادراری فشار وارد می‌کند که موجب قطع جریان ادرار می‌شود.
لیومیوم ممکن است باعث سقط جنین شود
لیومیوم رحمی بندرت باعث نازایی اولیه می‌شود، اما می‌تواند باعث سقط جنین شود و این هم به دلیل لانه‌گزینی نامناسب جفت در حاشیه یا روی لیومیوم است. اغلب خانم‌هایی که لیومیوم دارند در بارداری مشکل خاصی برایشان به وجود نمی‌آید، ولی زایمان زودرس در این گروه از مادران باردار دور از انتظار نیست و گاهی نیز به دلیل بزرگ بودن لیومیوم و قرارگیری نامناسب جنین داخل رحم ممکن است جنین دچار محدودیت رشدی شود.
اغلب لیومیوم‌ها به درمان نیاز ندارد
لیومیوم‌ها ممکن است در برخی خانم‌ها خونریزی غیرطبیعی ایجاد کند. خونریزی به صورت افزایش میزان، طول مدت خونریزی یا خونریزی‌هایی در فواصل قاعدگی است.به هر حال خانم‌هایی که با این الگوی خونریزی مراجعه می‌کنند باید سونوگرافی شوند تا از نبود لیومیوم اطمینان حاصل شود. درمان لیومیوم نیز با توجه به سن بیمار میزان خونریزی، درد، تعداد و اندازه محل لیومیوم و درخواست بیمار برای حفظ قدرت باروری انجام می‌شود. بیمارانی که در سونوگرافی‌شان لیومیوم گزارش می‌شود و هیچ مشکلی هم ندارند، فقط باید پیگیری شوند و سونوگرافی‌های دوره‌ای هر شش ماه یکبار کافی به نظر می‌رسد. این کار برای تحت نظر گرفتن توده‌ها از نظر رشدی است.
درمان چگونه است؟
اگر فردی با خونریزی غیرطبیعی و زیاد مراجعه کرد، می‌توانیم توده‌ها را از رحم خارج کنیم. این جراحی بویژه برای زنانی است که تمایل به بارداری یا سابقه سقط‌های مکرر دارند. مواقعی که لیومیوم‌ها خونریزی‌های شدید ایجاد کنند، به طوری که به کم‌خونی بیمار منجر شود یا به دلیل بزرگی‌شان سیستم ادراری را مختل کند، احتمال برداشتن رحم نیز وجود دارد. بیمارانی که نزدیک به یائسگی هستند و توده‌ای در حال رشد دارند حتما باید توده‌ها یا خود رحم از طریق جراحی برداشته شود چون در این موارد احتمال بدخیمی زیاد است.
پولیپ‌های رحمی
توده‌های گوشتی داخل رحمی هستند و خونریزی‌های نامنظم در فواصل بین قاعدگی را پدید می‌آورند. ماهیت تشکیل این توده‌ها با لیومیوم‌های رحمی متفاوت است و خونریزی ناشی از آنها نیز علامت‌های دیگری دارد. اینها نیز اغلب بدون علامت بوده و با سونوگرافی تشخیص داده می‌شود. هر چه سن بیشتر می‌شود، احتمال بروز پولیپ نیز افزایش می‌یابد. اگر اندازه پولیپ کوچک باشد، احتمال ازبین‌رفتن خودبه‌خود آن وجود دارد، ولی پولیپ‌های بزرگ‌تر خونریزی‌های شدیدتری دارند که گاه به جراحی نیاز پیدا می‌کنند. خوشبختانه پولیپ‌ها نیز مانند لیومیوم‌ها بندرت بدخیم می‌شوند.
اقدامات در زنان با خونریزی غیرطبیعی
وقتی خانمی با خونریزی غیرطبیعی مراجعه می‌کند، می‌توان با سونوگرافی دقیق، معاینه و نمونه‌برداری از رحم، علت خونریزی را پیدا کرد. در زنان بالای 35 سال نمونه‌برداری از رحم (بیوپسی) ضروری است. البته احتمالات را باید در نظر گرفت، چون همه خونریزی‌ها به دلیل وجود توده نیست. همچنین احتمال بدخیمی را هیچ گاه نباید از نظر دور داشت. یکی از عوامل خونریزی‌های غیرطبیعی می‌تواند وجود سلول‌های سرطانی در دیواره رحم باشد.
دلایل خونریزی گسترده است
احتمال سقط، حاملگی غیرطبیعی مانند خارج رحمی، اختلالات هورمونی در زنان جوان و زنانی که در سنین یائسگی قرار دارند و داروهای هورمونی مصرف می‌کنند، باید مدنظر قرار گیرد. اختلالات انعقادی خون، اختلال در عملکرد تیروئید، استفاده از داروهای خاص مانند داروهای ضدانعقادی، داروهای هورمونی و کورتون‌ها نیز از دیگر علل خونریزی در زنان محسوب می‌شود. زنانی که از داروهای ضد بارداری به عنوان جلوگیری از حاملگی اورژانسی استفاده می‌کنند یا قرص‌های ضدبارداری را به طور مرتب استفاده نمی‌کنند هم ممکن است دچار خونریزی‌های غیرطبیعی شوند. البته خانم‌هایی که لوله‌هایشان را بسته‌اند نیز به دلایل ناشناخته دچار خونریزی‌های غیرعادی می‌شوند.