عادت ماهیانه دختران بعد از رسیدن به بلوغ اتفاق می‌افتد که البته سن بلوغ بین ۸ تا ۱۳ سال در دختران متفاوت است.
طی دوران بلوغ و حتی چند سال بعد از آن نیز، سوِالات زیادی در ذهن دختران جوان مطرح میشود که گاهی به دلیل شرم و خجالت، یا ترس و واهمه بدون جواب می‌ماند و همین مساله اضطراب زیادی در آنها ایجاد می‌کند. اگر والدین در پاسخگویی به ۵ سوال شایع دقت کنند و پاسخ دقیق به آنها بدهند، نگرانی و اضطراب دخترانشان را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهند. آن سوالات و پاسخهایشان را در ادامه مطلب بخوانید.
بسیاری از دختران نوجوان ممکن است سوالاتی درباره تغییرات خاص سن بلوغ داشته باشند و بسیاری از والدین نیز شاید ندانند فرزندشان چرا پریشان و مضطرب شده یا اگر والدینش را نزدیک به خود احساس کرد چه پاسخی باید به آن سوال بدهند.
۱ - تغییر رنگ در ترشحات مجرای تناسلی برای چیست؟
قبل از هر چیز باید بدانید ترشحات طبیعی مهبل فواید متعددی دارد: مهبل را تمیز و مرطوب نگه می‌دارد و در پیشگیری از عفونت آن کمک می‌کند. اگر چه رنگ، مقدار و حالت ترشحات مهبل در دوران قبل و بعد از عادت ماهیانه تغییر می‌کند و این مسئله کاملا طبیعی است، اما گاهی تغییر در این ترشحات نشانه‌ای از وجود مشکل است.
ترشحات طبیعی مهبل هر از گاهی تغییر می‌کند: رقیق، چسبنده، غلیظ، و در مجموع باید گفت حالت آن متغیر است. نکته مهم در این ترشحات آن است که باید شفاف، سفید یا شیری مایل به سفید باشند. بنابراین، در مواردی که مشکلی وجود دارد، ترشحات دچار تغییراتی میشود، بوی آن تغییر کرده و نامطبوع میشود، رنگ آن سبز، خاکستری یا حالتی شبیه ترشحات عفونی میشود، در مهبل حالت خارش، سوزش، تورم و قرمزی به وجود می‌آید و یا حتی گاهی در دورانی به‌غیر از عادت ماهیانه از مهبل خون خارج میشود که در این موارد باید حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه شود.
معمولا عفونت مهبل (باکتریایی یا قارچی) عامل شایعی در تغییر ترشحات آن است که بهتر است در این زمینه دقیق باشید. در عفونت قارچی مهبل ترشحات بسیار سفید و غلیظ میشود و شکل پیدا می‌کند، بوی ترشحات تند است و حالت خارش و سوزشی در مهبل یا اطراف آن حس میشود. در عفونتی که توسط باکتری ایجاد میشود، مقدار ترشحات زیادتر میشود و حالت کف‌آلود پیدا کرده، به رنگ خاکستری در می‌آید و بوی ترشحات نیز بسیار نامطبوع میشود. با مشاهده هر یک از علائم ذکر شده فورا به پزشک مراجعه کنید.
۲ - من که سنم از بلوغ گذشته، پس چرا عادت ماهیانه نمی شوم؟
عادت ماهیانه دختران بعد از رسیدن به بلوغ اتفاق می‌افتد که البته سن بلوغ بین ۸ تا ۱۳ سال در دختران متفاوت است. اما اینکه بعضی دخترها زودتر و یا دیرتر به بلوغ برسند، طبیعی است. معمولا اولین عادت ماهیانه ۲ تا ۲/۵ سال بعد از اولین نشانه‌های بلوغ (که اغلب رشد پستان‌هاست) اتفاق می‌افتد. البته در بعضی دخترها کمتر از یک‌سال بعد از بلوغ و یا ۳ سال بعد از بلوغ هم عادت ماهیانه دیده میشود که طبیعی است. روش دیگری که بتوان زمان اولین عادت ماهیانه را حدس زد، ترشحات مهبل است که حدود ۶ ماه قبل از اولین عادت ماهیانه این ترشحات به صورت شفاف، سفید و مخاطی شکل دیده میشوند. سن اولین عادت ماهیانه به ارث هم بستگی دارد و شاید در مادر هم این اتفاق دیرتر افتاده باشد، بنابراین صرف اینکه ۱۴ سالگی گذشته و عادت ماهیانه رخ نداده مشکل‌ساز نیست.
دیرتر شروع شدن عادت ماهیانه به عواملی دیگر هم بستگی دارد مثل لاغری شدید، کم‌خوری عصبی، ورزشکار بودن (ورزش شدید و دائمی)، استرس‌های شدید یا بعضی بیماری‌های خاص هم در تاخیر عادت ماهیانه دخالت دارند.
۳ - کوچک ماندن سینه‌ها یعنی اختلال در روند بلوغ؟
تفاوت اندازه پستان‌ها کاملا طبیعی است. بخصوص اگر دخترها در سن بلوغ باشند. البته در اکثر خانم‌ها در سنین بعد از بلوغ هم اندازه پستان‌ها یکی نیست، همان‌طور که اندازه دو دست و پا یکسان نیست. معمولا اولین جوانه‌های پستان در سنین ۸ تا ۱۳ سالگی دیده میشود و در اکثر موارد رشد و بزرگ شدن یکی از پستان‌ها سریع‌تر از دیگری است.
بعضی دختر خانم‌ها بعدها هم از این مسئله ناراحتند و فکر می‌کنند مشکلی وجود دارد. در این صورت اگر به یک پزشک متخصص زنان مراجعه شود، او شما را مطمئن می‌کند که مشکلی وجود ندارد. البته بهتر است دختر خانم‌ها همیشه در سنین بالاتر هم به پستان‌ها توجه داشته باشند و به هر نوع تغییر ظاهری آن توجه نشان دهند. به‌خصوص اینکه باید معاینه پستان‌ها را یاد بگیرند و هر ماه آنها را بررسی کنند.
۴- چرا عادت ماهیانه منظمی‌ندارم؟
گاهی اینقدر در مورد عادت ماهیانه دقت میشود که انگار قرار است همه چیز مثل ساعت کار کند. در بین خانم‌ها این‌طور شایع شده که عادت ماهیانه باید هر ۴ هفته یک‌‌بار اتفاق بیفتد، در حالی‌که در اکثر خانم‌ها بی‌نظمی‌های زیادی در عادت ماهیانه وجود دارد. معمولا چرخه عادت ماهیانه ۲۸ روزه است، اما این عدد برای همه و حتی برای یک خانم در تمام طول سال ثابت نیست و ممکن است بین ۲۴ تا ۳۴ روز متغیر باشد. اولین روز عادت ماهیانه، روز اول چرخه یک خانم محسوب میشود. معمولا در روز چهاردهم یکی از تخمک‌ها از تخمدان خارج میشود که به آن تخمک‌گذاری می‌گویند و در صورت عدم حاملگی دو هفته بعد پوشش درونی رحم ریزش پیدا کرده و عادت ماهیانه اتفاق می‌افتد.
معمولا تا ۲ سال بعد از اولین عادت ماهیانه بی‌نظمی‌های زیادی وجود دارد، اما بیماری، کاهش وزن شدید و استرس زیاد هم باعث بی‌نظمی در قاعدگی میشوند. حتی در مسافرت و یا تغییرات عمده زندگی (مثل مهاجرت و جابجایی) هم اختلال در زمان قاعدگی دیده میشود. طول مدت عادت ماهیانه هم از ۲ تا ۱۰ روز متفاوت است وحتی این مسئله هم همیشه در یک خانم ثابت نیست. بنابراین اگر داروی خاصی مصرف نشود، بیماری مشخصی وجود نداشته باشد و یا عدم تعادل هورمونی مطرح نباشد، بی‌نظمی در قاعدگی طبیعی است اما اگر این مسئله بسیار شدید و همیشگی شده است بهتر است با پزشک زنان صحبت شود تا مشکل زمینه‌ای بخصوص عدم تعادل هورمونی بررسی شود، بخصوص اگر این مسئله در دختر خانم‌ها بیش از ۳ سال طول بکشد.
۵ - چرا سینه هایم درد می‌گیرند؟
درد پستان هر از گاهی اتفاق می‌افتد. این مسئله در دختر خانم‌ها در سن بلوغ و بعد از آن بیشتر به دلیل رشد پستان‌هاست. بخصوص در حمام هنگام شستشو و در خواب در وضعیت دمر این درد بیشتر حس میشود. با وجود این، از درد پستان‌ها هیچ وقت نباید براحتی گذشت. علاوه بر مسئله فوق، درد پستان‌ها در نزدیکی شروع عادت ماهیانه (یک‌هفته قبل) بسیار شایع است که به‌دلیل ترشح هورمون‌های استروژن و پروژسترون اتفاق می‌افتد. این هورمون‌ها باعث تجمع آب در بدن شده و پستان‌ها را متورم می‌کنند. در اوایل حاملگی هم درد پستان‌ها شایع است که دقیقا به‌علت ترشح هورمون‌ها و تاثیر آنها بر پستان است. در صورتی که درد پستان‌ها در موارد ذکر شده اتفاق بیفتد و هیچ ترشحی از پستان وجود نداشته باشد معمولا این درد را با مصرف مسکن و یا حتی پوشیدن لباس زیر مناسب‌تر میتوان برطرف کرد.
تغذیه خوب و استراحت کافی در اوایل قاعدگی در تسکین این درد بی‌اثر نیست. بهتر است از یک‌هفته قبل از عادت ماهیانه از مصرف غذاهای شور و کافئین‌دار (مثل قهوه،چای و شکلات) پرهیز شود.
اگر به‌غیر از مواقع ذکر شده در پستان‌ها دردی حس شد بهتر است بدون معطلی به پزشک مراجعه شود.