اگر چه کاندوم در پیشگیری از گسترش برخی بیماریهای مقاربتی بسیار مفید است ولی در مقابل همه موثر نیست. کاندوم در جلوگیری از انتقال سوزاک، کلامیدیا، ایدز و تریکوموناس موثر میباشد ولی در مقابل هرپس، سیفلیس و زگیل تناسلی از فرد محافظت نمی کند.
زگیل تناسلی (ویروس پاپیلومای انسانی HPV)
برای ابتلا به بیماریهای مقاربتی جنسی لازم نیست حتما رابطه جنسی داشته باشید. تماس پوست با پوست برای گسترش زگیلهای تناسلی (genital warts) کافی است. ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یک خانواده ویروسی است که زگیل تناسلی ایجاد میکند. برخی از انواع این ویروس موجب زگیل شده و بی خطر هستند اما برخی دیگر ممکن است سرطان دهانه رحم یا مقعد ایجاد کنند. برای محافظت در مقابل برخی از خطرناکترین انواع آن واکسنهایی وجود دارد.
علائم: زگیلهای صورتی یا به رنگ پوست که برجسته، مسطح یا گل کلمی شکل هستند اما اغلب هیچ علامتی در این بیماری وجود ندارد.
شپش ناحیه تناسلی (Crabs)
احتمالا نام شپش را در مورد موی سر زیاد شنیده اید. گاهی نیز ممکن است در موهای ناحیه شرمگاهی موجودات ریز انگلی یافت شوند که ظاهری بسیار متفاوت از شپش سر یا بدن دارند. این موجودات در حین تماس نزدیک از فردی به فرد دیگر منتقل میشوند. شپش ناحیه تناسلی با لوسیونهای بدون نسخه از بین میروند.
علائم: خارش شدید، تخمهای ریز چسبیده به موی ناحیه شرمگاهی، شپشهای در حال حرکت.
گال (Scabies)
گال عفونت خارشی ایجاد شده توسط مایت کوچکی است پوست انسان را سوراخ کرده و زیر پوست میرود و تخم گذاری میکند. گال همیشه یک بیماری مقاربتی نیست چون از طریق هر گونه تماس پوست با پوست میتواند گسترش پیدا کند اما در افراد جوانتر اغلب مایتها در حین رابطه جنسی منتقل میشوند. گال با کرمهای تجویزی درمان میشود.
علائم: خارش شدید به ویژه شب هنگام و ضایعات پوستی جوش مانند. ممکن است ظاهر شدن علائم ۲ تا ۶ هفته طول بکشد.
سوزاک (Clap)
سوزاک به راحتی گسترش می یابد و در صورتی که درمان نشود، هم در مردان و هم در زنان میتواند به ناباروری منجر شود. آنتی بیوتیکها میتوانند عفونت را رفع نمایند.
علائم: علائم شایع سوزاک سوزش در حین دفع ادرار و ترشحات. اما اغلب در مراحل اولیه هیچ علائمی ندارد. با گذر زمان عفونت موجب ضایعات پوستی شده یا به خون و مفاصل گسترش می یابد.
در مردان: ترشحاتی از آلت تناسلی، تورم بیضه ها
در زنان: ترشحاتی از واژن، درد لگنی، لکه بینی.
علائم ممکن است خفیف بوده و به راحتی با عفونت واژن یا دستگاه ادراری به اشتباه گرفته شود.
سیفلیس (Syphilis)
اکثر مردم متوجه علائم اولیه سیفلیس نمیشوند. این بیماری در صورتی که درمان نشود ممکن است منجر به فلج، کوری و مرگ گردد. سیفلیس را با آنتی بیوتیکها میتوان درمان کرد.
علائم: اولین نشانه آن معمولا زخم بدون درد، گرد و سفت در ناحیه تناسلی یا مقعد است. این بیماری از طریق تماس مستقیم با زخم گسترش پیدا میکند. در مراحل بعدی ممکن است جوشهایی روی کف دستها، کف پا یا بخشهای دیگر بدن ظاهر شود، غدد متورم شوند، تب، ریزش مو یا خستگی اتفاق بیفتد. در مراحل آخر علائم شامل آسیب به اندامهایی مانند قلب، مغز، کبد، عصبها و چشمها میشود.
کلامیدیا (Chlamydia)
کلامیدیا یک بیماری مقاربتی شایع است که در صورت عدم درمان میتواند به ناباروری منجر شود. این بیماری با درمان آنتی بیوتیکی کاملا برطرف میشود اما اغلب فرد متوجه بیماری اش نمیشود چون علائم یا وجود ندارند یا مبهم هستند. کلامیدیا میتواند موجب عفونت راست روده یا گلو شوند.
علائم در مردان: سوزش و خارش در نوک آلت تناسلی، ترشحات، درد هنگام دفع ادرار.
علائم در زنان: خارش واژن، ترشحاتی که ممکن است بو دار باشند، درد در حین رابطه جنسی، درد در حین دفع ادرار.
ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ (HSV-1)
برخی افراد گاهی اوقات بر روی لب تبخال میزنند. تبخال به واسطه ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ (HSV-1) ایجاد میشود. این ویروس معمولا بیماری مقاربتی ایجاد نمیکند. ویروس به سادگی در بین اعضای خانواده یا از طریق بوسیدن منتقل میشود. ممکن است این ویروس از طریق تماس دهانی یا تناسلی فرد آلوده به ناحیه تناسلی فرد دیگر راه یابد. اگر چه هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد اما داروها میتوانند دوره آن را کوتاه کرده و یا از بروز آن پیشگیری کنند.
علائم: تبخال هر از گاهی ممکن است بر روی لب ایجاد شود. تاولهای کوچک یا زخم بر روی دستگاه تناسلی نیز ممکن است اتفاق بیفتد.
ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲ (HSV-2)
بیشتر موارد هرپس تناسلی به واسطه ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲ (HSV-2) ایجاد میشود. این ویروس به شدت مسری بوده و از طریق رابطه جنسی یا تماس مستقیم با تبخال هرپس منتقل میشود. در این مورد هم مانند نوع ۱ درمان قطعی وجود ندارد اما داروهای ضد ویروسی دفعات بروز آن را کاهش داده و به رفع سریعتر علائم کمک میکنند.
علائم: تاولهای پر آب که در ناحیه تناسلی، رانها یا باسن زخمهای دردناک و پوسته دار ایجاد میکنند. این تاولها از طریق تماس دهانی میتوانند به لبها گسترش یابند.
هپاتیت ب
هپاتیت ب ویروس پنهانی است که آسیب شدیدی به کبد وارد میکند. این ویروس از طریق تماس با خون و مایعات دیگر بدن فرد آلوده گسترش می یابد. افراد سالم از طریق رابطه جنسی، استفاده از سوزن مشترک و در هنگام تولد و نیز تیغ و ماشین اصلاح و مسواک مشترک میتوانند آلوده شوند. هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد اما داروها میتوانند ویروس را تحت کنترل نگه دارند. واکسن موثری برای پیشگیری از هپاتیت ب وجود دارد که از فرد در مقابل ابتلا به این بیماری محافظت مینماید.
علائم: در عفونت حاد فرد ممکن است دچار تهوع، دل درد، تیرگی ادرار، خستگی و زردی پوست یا چشمها شود. عفونت مزمن ممکن است منجر به سیروز کبد و سرطان کبد گردد. بسیاری از افراد سالها بدون علامت هستند.
ایدز (HIV)
ویروس ایدز عملکرد دفاعی بدن در مقابل عفونتها را دچار ضعف و اختلال میکند. این بیماری از طریق رابطه جنسی محافظت نشده، سوزن مشترک یا تولد از مادر مبتلا به ایدز گسترش می یابد. این بیماری سالها بدون علامت باقی می ماند بنابراین آزمایش خون بهترین راه اطلاع یافتن از وجود این بیماری است. درمان به موقع برای کمک به پیشگیری از بیماریهای جدی بسیار مهم است.
علائم اولیه ایدز: بسیاری از افراد مبتلا هیچ علامتی ندارند اما برخی دچار علائم موقتی شبه آنفلوانزا به مدت یک تا دو ماه پس از ابتلا به عفونت میشوند: تورم غدد، تب، سردرد و هستگی. آفت دهان نیز ممکن است ایجاد شود.
آزمایشهای ایدز
آزمایش مطمئن ایدز در کلینیک یا خانه از طریق تستهای مورد تایید سازمان غذا و دارو انجام میشود. در تستهای بدون نام، تنها از عدد برای شناسایی شما استفاده میشود. یکی از محدودیتهای این تستها دوره پنجره است. دوره پنجره فاصله زمانی بین ورود عامل بیماری‌زا به بدن تا زمان توان تشخیص آن میباشد که در بیماری ایدز این دوره شش ماه پس از دریافت ویروس است، در این دوره آزمایشهای آنتی بادی نمیتوانند وجود ویروس در بدن را تشخیص دهند اما بیماری در این مدت قابل سرایت است.
گزینه های درمانی ایدز
هیچ درمان قطعی برای ایدز وجود ندارد اما داروهایی وجود دارند که میتوانند تکثیر ویروس در بدن را کاهش دهند. ترکیبی از داروهای ضد ویروسی به امید پیشگیری از پیشرفت بیماری تجویز میشود. درمانهای دیگر در صورت ضعف سیستم ایمنی، برای پیشگیری یا مقابله با عفونتهای جدی میتوانند مفید باشند.
تریکوموناس (Trichomoniasis)
تریکوموناس بیماری انگلی است که از طریق تماس جنسی گسترش می یابد و با دارو درمان میشود.
علائم در مردان: در بیشتر مردان هیچ علامت مشخصی وجود ندارد. در برخی افراد ترشحات خفیف یا سوزش کم در حین دفع ادرار تجربه میشود.
علائم در زنان: زنان ممکن است ترشحات سبز زرد با بوی شدید، خارش واژن یا درد در حین رابطه جنسی یا دفع ادرار را تجربه کنند. علائم معمولا ۵ تا ۲۸ روز پس از ورود انگل شروع میشود.
شانکروئید (Chancroid)
شانکروئید بیماری مقاربتی باکتریایی است که در افریقا و آسیا شیوع دارد اما در امریکا نادر است. در این بیماری زخمهای تناسلی ایجاد میشود که میتواند باکتری را از فردی به فرد دیگر منتقل کند. آنتی بیوتیکها این عفونت را درمان میکنند.
علائم در مردان: جوشهای دردناک در روی آلت تناسلی که ممکن است به زخمهای باز چرکی تبدیل شود، درد در ناحیه تناسلی و کشاله ران.
علائم در زنان: جوشهای دردناک در ناحیه تناسلی که میتواند به زخمهای باز تبدیل شود، تورم گره های لنفاوی در کشاله ران.
لنفوگرانولوم ونروم (LGV)
بیماری لنفوگرانولوم به واسطه نوعی کلامیدیا ایجاد میشود که در امریکا نادر است اما در مردانی که رابطه جنسی با مرد دارند شایعتر است. این بیماری همانند انواع دیگر کلامیدیا با آنتی بیوتیک درمان میشود.
علائم: زخمهای باز در ناحیه تناسلی یا مقعد، سردرد، تب، خستگی، تورم غدد لنفاوی در کشاله ران. در صورتی که بیماری از طریق رابطه جنسی منتقل شده باشد ممکن است موجب خونریزی یا ترشحات مقعدی شود.
بیماری التهاب لگن
خود این بیماری مقاربتی نیست بلکه حاصل عوارض بعدی بیماریهای مقاربتی درمان نشده به خصوص سوزاک و کلامیدیا است. وقتی باکتری به رحم و اندامهای تولید مثلی دیگر زن گسترش می یابد، این بیماری ایجاد میشود
علائم: درد پایین شکم، تب، ترشحات غیر معمول، درد در حین رابطه جنسی، دفع ادرار دردناک و لکه بینی. متاسفانه اغلب هیچ یک از این علامت هشدار دهنده وجود ندارند.
چه افرادی در خطر بیماری های مقاربتی قرار دارند؟
هر کسی که از نظر جنسی فعال باشد در خطر بیماری مقاربتی قرار دارد و فرقی نمیکند چه جنسیت، نژاد، طبقه اجتماعی یا جهت گیری جنسی داشته باشد. نوجوانان و جوانان راحت تر از افراد با سن بیشتر به این بیماریها گرفتار میشوند.
در سن ۲۵ سالگی نیمی از بزرگسالانی که از نظر جنسی فعال هستند، دچار یک بیماری مقاربتی میشوند. داشتن چند شریک جنسی خطر بیماریهای مقاربتی را افزایش میدهد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای امریکا بیان میکند که برخی از این بیماریها مانند سیفلیس در مردانی که با مرد دیگری رابطه جنسی دارند شایعتر است.
آیا افرادی که تا کنون رابطه جنسی نداشته اند، ممکن است به بیماریهای مقاربتی مبتلا شوند؟
بله. بسیاری از این بیماریها از طریق هر نوع فعالیت جنسی از جمله تماس پوستی یا دهانی میتواند گسترش یابد. به خصوص در مورد بیماریهای مقاربتی که ضایعات یا زخمهای تناسلی ایجاد میکنند این امر صادق است. از طرفی برخی از این بیماریها به طرق دیگر (غیر جنسی) نیز گسترش می یابند.
پیشگیری از بیماریهای مقاربتی
بهترین راه پیشگیری از این بیماریها این است که از هر گونه تماس جنسی محافظت نشده خودداری کرده و روابط جنسی را به صورت تک همسری و روابط زناشویی بلند مدت داشته باشید. برای کاهش احتمال ابتلا به بیماریهای مقاربتی اقدامات زیر را انجام دهید:
• از شریک جنسی خود بپرسید آیا به بیماری مقاربتی ابتلا دارد یا نه
• پیش از فعالیت جنسی از شریک جنسی خود بپرسید ایا تا کنون آزمایش داده است
• از کاندوم استفاده کنید
• اگر همسر شما هر یک از علائم بیماری مقاربتی را دارد از فعالیت جنسی با او خودداری کنید
• از علائم این بیماریها آگاه باشید و برای معاینات و چکاپ منظم به متخصص زنان مراجعه کنید
محدودیت کاندوم
اگر چه کاندوم در پیشگیری از گسترش برخی بیماریهای مقاربتی بسیار مفید است اما در مقابل همه موثر نیست. کاندوم در جلوگیری از انتقال سوزاک، کلامیدیا، ایدز و تریکوموناس موثر است اما در مقابل هرپس، سیفلیس و زگیل تناسلی از فرد محافظت نمیکند. این عفونتها میتوانند از طریق تماس پوست با ضایعات پوستی عفونی که توسط کاندوم پوشیده نمیشوند، گسترش یابند. همچنین کاندوم هیچ محافظتی در مقابل شپش ناحیه تناسلی و گال ارائه نمیدهد.
چگونه به همسر خود بگوییم
اگر فکر میکنید بیماری مقاربتی دارید، هر چه زودتر به اطلاع شریک جنسی خود برسانید. حتی اگر پیش از این تحت درمان قرار گرفته اید یا از کاندوم استفاده میکنید، باز هم ممکن است عفونت را به او منتقل کنید. در برخی بیماریهای مقاربتی پزشک توصیه میکند هر دو زوج همزمان تحت درمان قرار بگیرند. ممکن است مطرح کردن این موضوع دشوار باشد، برخی از نوشتن به جای گفتن استفاده میکنند. در هر صورت باید اجازه دهید همسرتان سوالات خود را بپرسد و احساسات خود راجع به این موضوع را بروز دهد.
بیماریهای مقاربتی و بارداری
زنان باردار باید وجود بیماریهای مقاربتی را بررسی کنند. این بیماریها ممکن است موجب زایمان زودرس و عوارضی در حین زایمان شوند. بسیاری از این بیماریها ممکن است در حین بارداری، زایمان یا پس از تولد نوزاد، از مادر به کودک منتقل شود. تاثیرات بیماریهای مقاربتی بر نوزاد میتواند شامل وزن کم هنگام تولد، مرده به دنیا آمدن، مشکلات عصب شناختی، کوری، بیماری کبدی و عفونتهای جدی باشد. برای به حداقل رساندن این خطرات درمانهایی وجود دارد. درمان در حین بارداری میتواند برخی بیماریهای مقاربتی را درمان کرده و خطر گسترش عفونت به کودک را کاهش دهد.
آیا ممکن است بیماری مقاربتی درمان شده دوباره باز گردد؟
بیشتر درمانهای بیماریهای مقاربتی از شما در مقابل عفونت مجدد محافظت نمیکنند. یک دوره مصرف دارو میتواند سوزاک، سیفلیس، کلامیدیا یا تریکوموناس را درمان کند اما در صورت مواجهه مجدد با عامل بیماری زا عفونت جدید میتواند اتفاق بیفتد. اگر همسر شما درمان نشده باشد ممکن است دوباره از او عفونت را بگیرید و مدام به هم منتقل کنید. اگر احتیاطهای لازم را رعایت نکنید، ممکن است خیلی زود دوباره به بیماری مبتلا شده یا حتی گرفتار نوع دیگری از این بیماری ها شوید.