آمبولی مایع آمنیوتیک به ندرت اتفاق می افتد، ولی مشکلی جدی است. مایع آمنیوتیک مایعی است که دور جنین را در رحم مادر باردار می گیرد. زمانی که مایع آمنیوتیک و یا اجزای مربوط به جنین مانند موی جنین وارد جریان خون مادر شوند، آمبولی مایع آمنیوتیک رخ می دهد.
آمبولی مایع آمنیوتیک بیشتر موقع زایمان و یا بلافاصله بعد از آن اتفاق می افتد.
تشخیص این مشکل سخت است. اگر پزشک احتمال دهد که مادر دچار آمبولی شده است، برای جلوگیری از عوارض مرگبار آن نیاز فوری به درمان وجود دارد.
علائم
این آمبولی به طور ناگهانی و به سرعت بروز می کند.
علائم آمبولی مایع آمنیوتیک عبارتند از :
-تنگی نفس ناگهانی مادر
- تجمع مایعات در ریه ها (ادم ریوی)
- افت ناگهانی فشار خون
- نارسایی ناگهانی گردش خون (کلاپس قلبی عروقی)
- تغییر وضعیت روحی مانند اضطراب و نگرانی
- تهوع و استفراغ
- احساس سرما
- افزایش ضربان قلب یا اختلال در ضربان قلب
- ناراحتی جنین مانند کاهش ضربان قلب
- تشنج
- کوما
اگر زن بارداری دچار پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری باشد، احتمال ابتلا به آمبولی مایع آمنیوتیک در او افزایش می یابد
علل
دلیل بروز آمبولی مایع آمنیوتیک به خوبی معلوم نیست.
آمبولی مایع آمنیوتیک زمانی رخ می دهد که مایع دور جنین در کیسه جنین یا اجزای جنینی وارد گردش خون مادر شوند که احتمالا از طریق پارگی های کیسه آب جنین است.
مایع آمنیوتیک حاوی موادی است که باعث واکنش التهابی و فعال کردن لخته شدن خون در ریه ها و رگ های خونی مادر می شود.
اما این مشکل نادر است و معمولا مایع آمنیوتیک در طی زایمان و بدون ایجاد مشکلی وارد جریان خون مادر می شود. ولی معلوم نیست که چرا در برخی مادران این مسئله منجر به آمبولی مایع آمنیوتیک می شود.
تحقیقات بیشتری برای کشف علل این مشکل مورد نیاز است.
عوامل خطر
به دلیل آنکه آمبولی مایع آمنیوتیک به ندرت رخ می دهد، شناسایی عوامل خطر آن سخت است.
این آمبولی بین 1 تا 12 مورد در هر صدهزار زایمان اتفاق می افتد.
تحقیقات نشان می دهد عوامل متعددی خطر ابتلا به این مشکل را افزایش می دهند. برخی از این عوامل خطر عبارتند از:
1. سن بالای مادر : اگر سن مادر موقع زایمان 35 سال و بالاتر باشد، خطر ابتلا به این آمبولی بیشتر می شود.
2. مشکلات مربوط به جفت: اگر جفت دارای مشکل و ناهنجاری باشد، خطر ابتلا به آمبولی مایع آمنیوتیک افزایش می یابد. جفت ساختاری است که در طی بارداری در رحم مادر تشکیل می شود و جنین از طریق بند ناف به جفت متصل شده و موادغذایی و اکسیژن را از بدن مادر می گیرد.
این مشکلات جفتی شامل جفت سر راهی یا پایین افتادن جفت (جفت به طور کامل و یا نسبی دهانه رحم را می پوشاند) و یا جدا شدن زودرس جفت (جدا شدن جفت از دیواره داخلی رحم مادر قبل از زایمان) است.
این مشکلات سدهای طبیعی بین مادر و جنین را به هم می ریزند.
3. پره اکلامپسی : اگر زن بارداری دچار پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری باشد، احتمال ابتلا به آمبولی مایع آمنیوتیک در او افزایش می یابد. پره اکلامپسی عبارتست از فشار خون بالای مادر و وجود پروتئین اضافی در ادرار او بعد از هفته بیستم بارداری.
4. استفاده از روش های پزشکی برای ایجاد درد زایمان : بررسی های کمی نشان می دهند برخی روش های القاکننده درد زایمان باعث افزایش خطر ابتلا به آمبولی مایع آمنیوتیک می شوند. البته تحقیقات در این زمینه ضد و نقیض هستند.
5. زایمان به روش سزارین : انجام عمل سزارین برای زایمان خطر ابتلا به این آمبولی را زیاد می کنند. عمل سزارین موانع فیزیکی بین مادر و جنین را به هم می زند.
6. ژنتیک: برخی محققان معتقدند ساختار ژنتیکی هر خانم بارداری در میزان ابتلای او به آمبولی مایع آمنیوتیک موثر است.