پروژسترون و استروژن دو هورمون اصلی هستند که روی چرخه قاعدگی خانم ها تاثیر می گذارند
هر 28 روز خانم ها دچار تغییرات احساسی هورمونی و پریود می شوند. قاعدگی نشانه این است که یک زن باردار نیست. اگر این چرخه قطع شود به چه معناست؟ اگر دوره قاعدگی تان بدون اینکه انتظارش را داشته باشید جا بیفتد چه؟ دلایل متعددی ممکن است باعث چنین اختلالی شوند. آیا کاهش وزن می تواند یکی از مواردی باشد که روی قاعدگی تان تاثیر می گذارد؟
پروژسترون و استروژن دو هورمون اصلی هستند که روی چرخه قاعدگی خانم ها تاثیر می گذارند. استروژن به کامل شدن تخمک ها قبل از تخم گذاری و رشد و کامل شدن پوشش داخلی رحم کمک می کند. پروژسترون از سوی دیگر به طور عمده ساخت دیواره داخل رحم را کنترل می کند و در طول بارداری به رشد و تثبیت دیواره ی آن کمک می کند. اگر بارداری اتفاق نیفتد، سطح سلول های پروژسترون افت می کند و دیواره رحم می ریزد که همان قاعدگی است.
بنابراین آیا کاهش وزن می تواند روی قاعدگی تاثیر بگذارد؟ کاهش وزن بالا می تواند باعث شود قاعدگی تان عقب بیفتد. کاهش وزن به دلیل رژیم گرفتن یا اختلال تغذیه ای می تواند باعث ایجاد نوساناتی در غده تیروئید شود که به نوبه خود منجر به کاهش این هورمون های تولید مثلی می شوند. همین باعث از دست دادن قاعدگی می شود، شرایطی که به آن آمنوره ثانویه می گویند. آمنور با کاهش 10 درصد از وزن بدن در مدت زمانی کوتاه ممکن است اتفاق بیفتد. این یعنی کاهش پنج کیلو در کسی که وزن فعلی اش 54 کیلو است و منجر به چنین اتفاقی می شود.
خانم هایی که کمبود وزن دارند به اندازه کافی استروژن تولید نمی کنند. بعلاوه اگر به اندازه کافی چربی نداشته باشید سلول ها قادر نخواهند بود کلسترول را تبدیل به استروژن کنند. به خاطر داشته باشید برای ساخت دیواره رحم و منظم شدن قاعدگی به استروژن کافی نیاز دارید. بنابراین خانم هایی که چربی کمی در بدن خود دارند کمتر پریود می شوند و مدت زمان بیشتری بدون تخمک گذاری باقی می مانند.
اضافه کردن وزن می تواند تاثیری روی قاعدگی داشته باشد؟
همانطور که در بالا خواندید کاهش وزن می تواند روی قاعدگی تاثیر بگذارد اما آیا درباره اضافه شدن وزن هم همینطور است؟ پاسخ این سوال نیز بله است. اما چگونه این اتفاق رخ می دهد؟ استروژن ضعیف که استرون نام دارد می تواند از ترکیبات کلسترول اساسی موجود در چربی ها تشکیل شود. خانم های چاق یا دارای اضافه وزن که چربی اضافه زیادی دارند واحد تشکیل استرون کوچکی دارند که تاثیری استروژنیک روی غدد دارند. این استروژن اضافی می تواند باعث اختلال در قاعدگی شود. خانمی که اضافه وزن بالا دارد، ممکن است ماه ها تخمک گذاری نکند حتی با وجود اینکه پوشش داخل رحمی در حال انباشته شدن باشد. این مرحله تا جایی ادامه پیدا می کند که پوشش بی ثبات شود. در نتیجه یک خانم در این شرایط ممکن است قاعدگی بسیار سنگین و شدیدی را به همراه خونریزی تجربه کند.
آیا قاعدگی روی وزن تاثیر می گذارد؟
چرخه قاعدگی یک خانم می تواند روی کاهش و افزایش وزن او تاثیر بگذارد. با این حال برعکس این نیز ممکن است پیش بیاید. بیشتر به نظر می رسد در این موعد بخصوص از ماه خانم ها مقدار وزن اضافه می کنند. با این حال ممکن است قاعدگی دلیل تغییر در وزن نباشد. ممکن است ارتباط ثانویه چرخه قاعدگی باعث افزایش یا کاهش وزن شود و تاثیر مستقیم نباشد.
سندروم پیش از قاعدگی (PMS ) با هوس غذایی و بالا رفتن اشتها خود را نشان می دهد که می تواند روی وزن تاثیر بگذارد. تحقیقات نشان داده خانم ها در فازهای مختلف قاعدگی کالری بیشتری مصرف می کنند. برخی خانم ها همچنین ورم کردگی را تجربه می کنند که یکی از علائم موقت PMS است و باعث می شود وزن بالاتر برود. غذاهای نمکی باعث احتباس مایعات در بدن می شوند که به صورت موقت باعث بالا رفتن اعداد روی ترازو می شود. بسیار مهم است که در طول قاعدگی و بعد از آن از غذاهایی که خیلی نمکی هستند استفاده نکنید. به برنامه غذایی خود مقدار زیادی میوه و سبزیجات اضافه کنید و همچنین مقدار زیادی آب بنوشید تا احساس ورم کردگی کاهش پیدا کند.
دیگر عواملی که می توانند روی قاعدگی تاثیر بگذارند:
به غیر از کاهش و افزایش وزن، موارد دیگری نیز هستند که می توانند روی چرخه قاعدگی تاثیر بگذارند و این موارد عبارتند از:
1.داروها: گاهی اوقات داروها با قاعدگی تداخل پیدا می کنند. اگر در پی استفاده از یک دارو دچار مشکلاتی در قاعدگی شدید حتما با پزشک صحبت کنید.
2.استرس: چرخه و تکامل قاعدگی گاهی ممکن است به دلیل سطح استرس بالا دچار اختلال شود. به تعویق افتادن تخمک گذاری ممکن است باعث پریود دیرهنگام شود. اگر اصلا تخمک گذاری نکنید ممکن است به کلی قاعدگی را از دست بدهید.
3.ورزش: چربی پایین بدن یا استرس وارد شده روی بدنتان به دلیل فشار بالای ورزش ممکن است باعث تداخل در چرخه قاعدگی تان شود.
4.بیماری تیروئید: تیروئید کم کار می تواند باعث تغییر در تولید برخی هورمون های خاص شود و در نتیجه قاعدگی انجام نشود.
5.تغییر در شیفت کاری: اگر خیلی ناگهانی شیفت کاری خود را از روز به شب تغییر دهید و یا کارتان طوری بود که دائم در حال تغییر شیفت بودید، ممکن است تغییراتی در چرخه قاعدگی تان نیز صورت بگیرد.
6.شیردهی: هورمون هایی که تولید شیر کمک می کنند می توانند گاهی تخمک گذاری را متوقف کنند یا به مرور باعث ایجاد اختلال در چرخه قاعدگی شوند و قاعدگی را متوقف می کنند.
7.پیشگیری از بارداری: نامرتب بودن قاعدگی همچنین می تواند به علت پیشگیری از بارداری باشد. برخی از داروهای ضد بارداری خونریزی را تغییر می دهند طوری که گویا قاعدگی تان عقب افتاده و برخی نیز باعث می شوند قاعدگی تان یک یا چند ماه و حتی یک سال عقب بیفتد.
8.داروهای ضدافسردگی یا ضد روان پریشی: داروهای ضد افسردگی و ضد روان پریشی باعث افزایش تولید هورمون پرولاکتین می شوند که با دیگر هورمون های مربوط به چرخه قاعدگی تان تداخل به وجود می آورد.
9.سیگار کشیدن: سیگار کشیدن ممکن است سطح پروژستورن، استروژن، تستوسترون و دیگر هورمون هایی که چرخه تان را تنظیم می کنند کاهش دهد. خانم هایی که سیگار می کشند PMS بیشتری را تجربه می کنند و نسبت به غیر سیگاری ها چرخه کوتاه تر و نامنظم تری دارند.
10.دیگر عوامل: دیگر عواملی که باعث قاعدگی نامنظم یا قطع آن می شوند عبارتند از مشکلات ارگان لگن مانند سندروم آشرمن، سندروم تخمدان پلی کیستیک، روش های کنترل بارداری، مسافرت، استفاده از داروهای غیرمجاز، مشکلات هورمونی که با مشکلات هورمونی قاعدگی تداخل پیدا می کنند. نارسایی زودرس تخمدان ناشی از اشعه درمانی، شیمی درمانی یا جراحی روی شکم یا لگن و بیماری هایی نظیر بیماری های کبدی، سل، دیابت و سندروم روده تحریک پذیر هم تاثیر دارند.