لوله های رحمی ( فالوپ ) از طرفین به رحم متصل شده و وظیفه آنها برداشت تخمک از تخمدانها در هنگام تخمک گذاری می باشد .
به علاوه لوله ها مکانی هستند که اولین بار تخمک و اسپرم در آنجا با هم رو به رو شده و لقاح صورت می گیرد. سلول تخم ایجاد شده در طی فرآیند لقاح ، از طریق لوله های رحمی به رحم منتقل می شود و درون رحم جایگزین شده و شروع به رشد و تکامل می نماید .
آسیب یا انسداد قسمت تحتانی لوله های رحمی می تواند باعث تورم و تجمع مایع درون لوله ها شود که اصطلاحاً به آن هیدروسالپنکس گفته می شود و ممکن است باعث شود که یک حاملگی طبیعی درون رحمی رخ ندهد زیرا لوله به شدت آسیب دیده غالباً عملکرد درستی نداشته و حاملگی ممکن است درون لوله ها رخ دهد به علاوه به علت انسداد لوله ، مایعات درون لوله تجمع یافته و به سمت رحم برگشت پیدا می کند و باعث عدم لانه گزینی جنین درون رحم می شود .
علایم هیدروسالپنکس :
بیشتر زنان مبتلا به هیدروسالپنکس علامتی به جز ناباروری ندارند . در بعضی زنان حاملگی خارج رحمی ممکن است اولین علامتی باشد که به وجود مشکل در لوله ها دلالت می کند .بعضی زنان مبتلا به هیدروسالپنکس ممکن است از وجود دردهای دایمی در ناحیه لگن یا زیر دل که در زمان قاعدگی یا بعد از اتمام آن بدتر می شود ، شاکی باشند .علامت دیگر هیدروسالپنکس ممکن است ترشحات واؤینال باشد .
روش تشخیص هیدروسالپنکس :
۱- هیستروسالپنگوگرافی : در این روش ماده مخصوصی از طریق دهانه رحم به درون رحم شما تزریق شده و با اشعه ایکس ، عکسبرداری خواهد شد . در صورتی که لوله های شما باز باشند ، مایع تزریق شده از انتهای لوله ها به درون فضای لگن شما ریخته خواهد شد و در صورتیکه لوله ها مسدود باشند ، مایع تزریق شده درون آنها محبوس شده و لذا احتمال هیدروسالپنکس مطرح خواهد شد . در این روش تشخیصی گهگاه انسداد لوله ها به اشتباه مطرح می شود و یا بعضاً تفسیر نتایج به دست آمده دشوار می باشد .
۲- اولتراسوند : در صورتیکه لوله های رحمی در سونوگرافی دیده شوند ، احتمال وجود هیدروسالپنکس مطرح می گردد.
۳- لاپاروسکوپی : در روش لاپاروسکوپی ، رحم و لوله های رحمی به طور مستقیم با دستگاه لاپاروسکوپ مشاهده می گردد. در این روش برای اطمینان از باز بودن لوله ها ماده ای به نام Dye از طریق دهانه رحم ، به درون رحم تزریق شده و عبور یا عدم عبور آن از انتهای لوله ها مشاهده می گردد .
هیدروسالپنکس و باروری :
در صورتیکه لوله های رحمی کاملاً مسدود باشند ، توانایی انتقال تخمک آزاد شده طی فرایند تخمک گذاری از تخمدانها به درون رحم را نداشته و لذا مشکل ناباروری ایجاد خواهد شد در این صورت پزشکان متخصّص بسته به میزان آسیب به لوله ها ، درمانهای زیر را در پیش خواهند گرفت :
۱- باز کردن لوله ها
۲- انجام اعمال کمک باروری نظیر IVF که در آن نیازی به وجود لوله های سالم وجود ندارد . تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاه لقاح داده شده و سپس جنین تشکیل شده به درون رحم انتقال داده می شود .
۳- از آنجا که وجود هیدروسالپنکس شانس حاملگی را پایین می آورد ، بعضی پزشکان قبل از انجام IVF، با عمل جراحی لوله آسیب دیده را برمی دارند . ( عمل سالپنژکتومی