عوامل ایجاد خطر در بارداری

بارداری، دوره پر خطری است. به همین دلیل مراقبت های دوران بارداری یکی از الزامات مهم این دوران است.

به طور کلی عوامل ایجاد خطر در بارداری را می توان به ۴ دسته زیر تقسیم کرد:

   * شرایط بهداشتی موجود

   * سن

   * شیوه زندگی

   * شرایط بارداری

شرایط بهداشتی موجود

فشار خون بالا:

در حالی که فشار خون بالا می تواند برای مادر و جنین مخاطره آمیز باشد، اما بسیاری از زنان حتی با فشار خون بالا، حاملگی سالم داشته و کودکان سالمی نیز به دنیا می آورند. این در حالی است که فشار خون کنترل نشده، می تواند به کلیه ها مادر آسیب زده و خطر وزن کم نوزاد هنگام تولد و یا پره اکلامپسی را افزایش دهد.

سندرم تخمدان پلی کیستیک:

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک اختلال هورمونی است و موجب می شود زنان یا باردار نشوند یا در باردار ماندنشان تداخل ایجاد شود. از دیگر خطرات جدی PCOS می توان به، سقط جنین (از دست دادن خود به خود جنین قبل از هفته ۲۰ حاملگی)، دیابت بارداری، پره اکلامپسی و زایمان زودرس اشاره کرد.

دیابت:

زنان مبتلا به دیابت باید سطح قند خون خود را قبل از باردار شدن به طور کامل کنترل کنند. سطح قند خون بالا می تواند نقص های هنگام تولد در طول چند هفته اول حاملگی ایجاد کند. این در حالی است که در این دوران اغلب زنان حتی نمی دانند باردار هستند. کنترل سطح قند خون و مصرف مولتی ویتامین با ۴۰۰ میکروگرم اسید فولیک در هر روز می تواند به کاهش این خطر کمک کند.

بیماری کلیوی:

زنان مبتلا به بیماری کلیوی اغلب مشکل حامله شدن دارند، و در هر بارداری خطر سقط جنین برای آن وجود دارد. زنان باردار مبتلا به بیماری های کلیوی نیاز به درمان، تغییر در رژیم غذایی، دارو و معاینات منظم پزشکی دارند.

بیماری های خود ایمنی:

بیماری های خود ایمنی شامل بیماری هایی مانند لوپوس و ام اس است. برخی بیماری های خود ایمنی می توانند خطر ابتلا زنان به مشکلات دوران بارداری را افزایش دهند. به عنوان مثال، لوپوس می تواند خطر زایمان زودرس و تولد نوزاد مرده را افزایش دهد. برخی از این زنان نیز ممکن است متوجه شوند که نشانه های بیماریشان در دوران بارداری بهبود یافته است. در حالی که برخی نیز علائمشان بدتر می شود. ضمن این که داروهایی که برای درمان بیماری های خود ایمنی استفاده می شود ممکن است برای جنین مضر باشد.

بیماری تیروئید:

بیماری تیروئید کنترل نشده، مانند پر کاری تیروئید (غده کوچکی در گردن است که باعث می شود هورمون های تنظیم کننده ضربان قلب و فشار خون منتشر شود) می تواند مشکلاتی مانند نارسایی قلبی، عدم وزن گیری جنین، و نقائص هنگام تولد را در جنین ایجاد کند.

ناباروری:

مطالعات متعدد نشان داده اند که زنانی که برای درمان ناباروری خود دارو استفاده می کنند، نسبت به کسانی که به طور طبیعی باردار می شوند، به میزان قابل توجهی بیشتر عوارض بارداری را تجربه می کنند. این عوارض اغلب به جفت (ارگانی که ارتباط جنین و مادر را برقرار می کند) و خونریزی از واژن ارتباط دارد.

چاقی:

چاقی نیز یکی دیگر از عوامل ایجاد خطر در بارداری است. چاقی می تواند بارداری را سخت تر کند. این عارضه همچنین شانس ابتلا به دیابت در دوران بارداری را افزایش می دهد. از سوی دیگر، برخی از زنان تصور می کنند که برای سلامت جنینشان باید وزن زیادی در دوران بارداری اضافه کنند. این در حالی است که طبق توصیه های پزشکی، برای افزایش وزن در دوران بارداری استاندار ویژه ای وجود دارد. در این استاندارد آمده است که زنان چاق حتی باید کمتر از میزان توصیه شده در طول حاملگی خود وزن اضافه کنند.

HIV یا ایدز :

ایدز یا اچ آی وی مثبت بیماری است که به سلول های سیستم ایمنی بدن آسیب وارد کرده و موجب می شود بدن نتواند در برابر عفونت ها و سرطان مبارزه کند. زنان مبتلا به این بیماری ها می توانند، ویروس این بیماری را به جنین خود منتقل کنند. انتقال این ویروس از طریق زایمان و شیردهی نیز رخ می دهد. با این وجود روش هایی وجود دارد که به کمک آن می توان از شیوع ویروس به جنین به طور کامل جلوگیری کرد. به عنوان مثال این زنان بهتر است زایمان طبیعی انجام ندهند. یک گزینه مناسب برای زنان بارداری که ویروس اچ آی وی در آن ها بالا است (اندازه گیری مقدار فعال HIV در خون) زایمان سزارین است. این نوع زایمان خطر انتقال HIV به نوزاد را کاهش می دهد. مراقبت های زودهنگام و منظم دوران بارداری نیز مهم هستند. زنانی که برای درمان HIV خود دارو مصرف می کنند و زایمان سزارین انجام می دهند تنها به احتمال ۲٪ ممکن است ویروس را به نوزاد منتقل کنند.

سن

بارداری در نوجوانی: یکی از عوامل ایجاد خطر در بارداری حاملگی در سنین کم است. در این حالت احتمال ابتلا به فشار خون بالا و کم خونی (کمبود سلول های قرمز خون سالم) و زایمان زودرس نسبت به زنان مسن تر بیشتر می شود. زنان در سنین کم همچنین زودتر به بیماری مقاربتی و عفونت مبتلا شده و ممکن است این بیماری ها بارداری آن ها را تحت تاثیر قرار دهد. ضمن این که معمولا این زنان مراقبت های دوران بارداری و معاینات مستمر را کمتر جدی می گیرند. به همین دلیل اندازه گیری ریسک عوامل ایجاد خطر در بارداری برای آن ها امکان پذیر نیست.

بارداری اول در سن بالای ۳۵ سال: ممکن است مادرانی که در سنین بالا برای اولین بار حامله می شوند بارداری سالم داشته باشند. اما تحقیقات نشان می دهد که این زنان در معرض خطرات زیر قرار دارند:

•     عوارض زایمان، از جمله خونریزی بیش از حد در طول زایمان طبیعی
•     زایمان طولانی مدت (زایمانی که بیش از ۲۰ ساعت طول بکشد)
•     تولد نوزاد با اختلال ژنتیکی، مانند سندرم داون

شیوه زندگی

مصرف الکل:

الکل مصرفی توسط مادر در دوران بارداری به طور مستقیم از طریق بند ناف به جنین منتقل می شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) توصیه می کنند که حتی زمانی که در حال تلاش برای باردار شدن هستید نیز باید از مصرف الکل اجتناب کنید. زیرا مصرف الکل می تواند خطر سقط جنین و تولد نوزاد مرده را افزایش دهد. خطرات دیگر مصرف الکل بر روی جنین شامل افزایش احتمال نقص های مادرزادی و اختلال طیف الکل در جنین استFASD  .نام فنی برای گروهی از اختلالات در جنین است که با نوشیدن الکل در دوران بارداری به وجود آمده است. این اختلالات باعث ایجاد ویژگی های غیر طبیعی در صورت، اختلال بیش فعالی، کوتاهی قد و وزن کم بدن، ناتوانی ذهنی و مشکلات شنوایی یا بینایی می شوند.

سیگار کشیدن:

سیگار کشیدن در دوران بارداری جنین را در معرض خطر تولد زودرس، برخی از نقایص مادرزادی و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) قرار می دهد. دود دست دوم نیز مشکلاتی را برای جنین و مادر به همراه دارد.

شرایط بارداری

بارداری چند قلویی:

بارداری بالای دوقلویی یکی دیگر از عوامل ایجاد خطر در بارداری است. این بارداری ها موجب افزایش خطر ابتلا به تولد نوزادان نارس (قبل از هفته ۳۷ بارداری) می شوند. سن بالای ۳۰ سال برای مادر و استفاده از داروهای درمان ناباروری هر دو می توانند منجر به بارداری چند قلویی شوند. ضمن این که وجود چند جنین در شکم مادر می تواند زایمان طبیعی را به زایمان سزارین تبدیل کند. نوزادان چند قلو نسبت به نوزادان تک، وزن کمتری نیز دارند. این نوزادان در شرایطی که به صورت نارس به دنیا بیایند اکثر مشکلات تنفسی دارند.

دیابت بارداری:

دیابت حاملگی، دیابتی است که برای اولین بار در زمان بارداری اتفاق می افتد. بسیاری از زنان مبتلا به این بیماری در صورتی که بیماری خود را کنترل کنند، از رژیم غذایی خاصی پیروی کنند و تحت نظر پزشک باشند برایشان مشکلی ایجاد نشده و حاملگی طبیعی دارند. اما دیابت کنترل نشده خطر ابتلا به زایمان زودرس، پره اکلامپسی، و فشار خون بالا را افزایش می دهد.

پره اکلامپسی و اکلامپسی:

پره اکلامپسی سندرمی است که در آن به طور ناگهانی فشار خون در یک زن باردار بعد از هفته ۲۰ بارداری افزایش پیدا می کند. این عارضه می تواند کلیه ها، کبد، و مغز مادر را تحت تاثیر قرار دهد. و در صورتی که درمان نشود می تواند برای مادر و جنین کشنده باشد. اکلامپسی شدید تر از پره اکلامپسی است. به طور که در آن تشنج و کما در مادر رخ می دهد.