حاملگی ناخواسته یکی از مهم ترین مسائل بهداشتی و اجتماعی در ارتباط با برنامه های تنظیم خانواده می باشد که مخاطرات جدی جسمی و روانی برای مادر و کودک و کل خانواده در بر خواهد داشت.
مهمترین دلایل بارداری ناخواسته
بیشتر زوجینی که با بارداری ناخواسته مواجه شده‌اند علت بروز این اتفاق را استفاده نکردن از وسایل پیشگیری یا شکست استفاده از این وسایل عنوان کرده‌اند. براساس تحقیقات وزارت بهداشت هنوز هم در جامعه ما تعداد زیادی از زنان از نحوه مصرف و استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری به درستی اطلاع ندارند و همین امر موجب پایین آمدن موفقیت برنامه‌ریزی‌های لازم برای بارداری موفق میکند.
برخی علل بروز بارداری ناخواسته به شرح زیر است:
استفاده نکردن از روش پیشگیری
برخی از خانمها اطمینان بیشتر از استفاده از روش طبیعی پیشگیری را دلیل استفاده نکردن از روشهای پیشگیری عنوان میکنند و برخی هم مشکلات اعصاب و سایر عوارض استفاده از این روش‌ها را دلیل استفاده نکردن از این روش میدانند.
شکست روشهای پیشگیری
برخی از زوجین با وجود استفاده صحیح از روش پیشگیری دچار بارداری ناخواسته شدند و چون از استفاده درست از روش مطمئن بودند از روشهای اورژانسی دیگر را به کار نبرده‌اند.
استفاده هم زمان از داروهای دیگر
گاهی اوقات تداخل دارویی مانع از اثر روش استفاده در بارداری میشود. دیده شده است که استفاده همزمان از قرص LD و تزریق آمپول ویتامین D میتواند اثر دارو را از بین برده و باعث شکست در روش پیشگیری شود.
استفاده نادرست از روش پیشگیری
در بسیاری از موارد زوجین از روش پیشگیری انتخابی درست استفاده نمی‌کند و همین منجر به بارداری ناخواسته میشود. دیده شده بسیاری از خانمها در زمان استفاده از قرصهای ضد بارداری دچار اشتباه در زمان یا دوز مصرف میشوند و همین عامل مهم آنها را به سوی بارداری ناخواسته پیش می‌برد.
بارداری ناخواسته
استفاده نادرست از روش اورژانس پیشگیری
خیلی از زوجین به دلیل اطمینان از استفاده درست از روشهایی که برای پیشگیری از بارداری به کار می‌برند هیچگاه اطلاعاتی درباره روشهای اورژانسی کسب نمیکنند و به همین دلیل زمانی که نیاز به استفاده از آن پیدا میکنند درست نمیدانند که چه مقدار و چه زمان از این داروها باید مصرف کنند.
بی‌اطلاعی از نحوه برخورد با فراموشی مصرف قرص
برخی اوقات خانمها به دلیل مشغله زندگی قرص‌هایی را که باید روزانه مصرف میکردند فراموش میکنند و از سوی دیگر نمیدانند چطور باید دوباره از این قرصها استفاده کنند. همین استفاده نادرست از روشهایی پیشگیری احتمال بارداری ناخواسته را بالا می‌برد. داشتن مشاوره درست تنظیم خانواده و آگاهی در اولین نوبت استفاده از روش پیشگیری انتخابی بدون شک در کاهش استفاده نادرست از روش و در نتیجه بروز بارداری ناخواسته اثر دارد.
استفاده از کاندوم برای جلوگیری از بارداری ناخواسته
متاسفانه هنوز باورهای نادرستی در مورد روشهای مختلف از جمله استفاده از قرص و آی‌یودی وجود دارد و برخی با نادرست خواندن این باورها هنوز به آنها اعتقاد دارند؛ باورهایی مانند قرص نازایی می‌آورد! آی‌یودی باعث عفونت میشود! و بسیاری باورهای دیگر.اما خوشبختانه این باورها درمورد استفاده از کاندوم وجود ندارد و همه میدانند کاندوم تاثیر و تداخل عملی با هیچ دارویی که مصرف میکنند یا بیماری‌ای که به آن مبتلا هستند ندارد.
استفاده از کاندوم تنها روشی است که هم از بارداری ناخواسته جلوگیری میکند و هم مانع انتقال عفونت‌های مقاربتی میشود. به همین دلیل آقایان با فکر آسوده‌تری در بحث سلامت باروری و خانواده شرکت میکنند. مساله مهم دیگری هم که در مورد کاندوم شایان ذکر است، عدم محدودیت برای استفاده از این روش است. از آنجا که این محصول دارویی نیست، می‌توان آن را از هر فروشگاه لوازم بهداشتی یا حتی سوپرمارکت‌های بزرگ خریداری کرد.
برای استفاده از آن لازم نیست هیچ معاینه و بررسی‌ای توسط پزشک انجام شود و هرگز عارضه‌ای در اثر استفاده از آن گزارش نشده است. درصد بسیار اندکی که به دلیل حساسیت به لاتکس کاندوم دچار خارش و قرمزی اندام تناسلی می‌شده‌اند نیز امروزه می‌توانند از محصولات دیگر کاندوم که به بازار آمده است استفاده کنند. انواع مختلف کاندوم در سیستم ارائه خدمات دولتی وخصوصی در دسترس همگان وجود دارد.
پیشگیری از بارداری ناخواسته
ممکن است خانمها مصرف قرص‌شان را فراموش کنند یا آقایان پس از رابطه جنسی متوجه شوند کاندوم پاره شده و یا از آلت تناسلی‌تان خارج شده است که نتیجه آن قوی شدن احتمال بارداری ناخواسته است. در این مورد باید از یک روش اورژانسی پیشگیری از بارداری کمک بگیرید.
نباید زمان را از دست بدهید چون هرچه از موعد ارتباط مثبت و مشکوک کمتر گذشته باشد، احتمال موفقیت شما به صددرصد نزدیک‌تر خواهد بود. شما تا 120ساعت بعد از آن مقاربت مشکوک، برای جبران و جلوگیری از یک بارداری ناخواسته فرصت دارید.
برای این پیشگیری اورژانسی معمولا خانم ها از قرص LD یا HD و یا قرصهای تری فازیک استفاده میکنند. به این صورت که برای قرص LD، 4 تا قرص را یکجا استفاده می‌کنید و سپس 12ساعت بعد هم 4 قرص دیگر می‌خورید. برای قرص HD هم به محض در اختیار گرفتن قرص، دو تا مصرف کرده و 12 ساعت بعد هم دوتای دیگر می‌خورید. برای قرصهای تری فازیک هم باید در ابتدا 4 تا قرص سفید رنگ و سپس 4 تای دیگر هم 12 ساعت بعد بخورند. تهوع و استفراغ از عوارض مصرف قرصهای LD، HD و تری فازیک است به شکلی که نیمی از مصرف کنندگان حالت تهوع و 20 درصد هم استفراغ را تجربه میکنند.
قرص لونورژسترول قرص دیگری است که در موارد اورژانسی به شما در بارداری ناخواسته کمک میکند. از مزایای این قرص می‌توان به آمار پایین‌تر حالت تهوع و استفراغ (فقط 20 درصد امکان تهوع و 6 درصد امکان استفراغ) نسبت به قرصهای اشاره شده در بالا و آمار موفقیت 99 درصد در جلوگیری از بارداری ناخواسته اشاره نمود.
طریقه مصرف این قرص به این صورت است:
کافی است دو قرص لونورژسترول را از داروخانه تهیه و (قیمت آن بسیار پایین است و بدون نسخه در همه داروخانه‌ها موجود می‌باشد) میل کنید. شما فقط به همین دو قرص احتیاج دارید. مراقب باشید این روش پیشگیری اورژانسی است و نباید برایتان عادی و همیشگی باشد.قرص لونورژسترول قرصی است که در موارد اورژانسی به شما در بارداری ناخواسته کمک میکند.
توجه به دوره تخمک گذاری برای جلوگیری از بارداری ناخواسته
یکی از روشهای ساده برای پیشگیری از بارداری ناخواسته توجه به زمان تخمک گذاری در خانمها و رعایت نکات پیشگیرانه در رابطه جنسی در آن زمان است. برای تخمین زدن روز تخمک گذاری کافی است زمانی را که دوره پریود بعدی شما آغاز میشود در نظر بگیرید، سپس 12 تا 16 روز از آن کم کنید. این چند روز، همان محدوده زمانی است که احتمال تخمک‌گذاری خانمها در آن بسیار زیاد است.
برای خانم‌هایی که یک دوره کامل آنها 28 روز طول می‌کشد، چهاردهمین روز معمول روز تخمک‌گذاری است. برای استفاده از این روش، شما باید بدانید که دوره کامل شما معمول چند روز طول می‌کشد. حال شما باید در این بازه زمانی دقت بیشتری در رابطه جنسی داشته باشید تا احتمال بارداری برنامه ریزی نشده کاهش یابد.