شاید درباره علل ناباروری و راههای درمانهای آن مطالب زیادی خوانده یا شنیده باشید و شاید شما هم توانسته باشید با کمک همین روشها و توصیهها صاحب فرزند شوید، ولی نکتهای که خیلی از زوجها اطلاعات زیادی دربارهاش ندارند، این است که "چگونه باید این قدرت باروری را حفظ کرد؟"
این نوشته قرار است توصیههایی در همین زمینه ارایه کند.
1- کنترل وزن
یکی از راههای حفظ باروری، کنترل و حفظ وزن ایدهآل است. اگر دچار اضافه وزن و یا مبتلا به چاقی هستید، یا اگر وزن شما زیر وزن طبیعی است، بدانید که در بارداری دچار مشکل خواهید شد. یکی از عوامل بسیار مهم و اساسی در حفظ توان باروری، داشتن وزن ایدهآل است، یعنی نه چاق و نه لاغر. پس اگر هنوز بچهدار نشدهاید، اما قصد دارید در آینده بچهدار شوید و هماکنون دارای وزن طبیعی هستید، آن را حفظ کنید و اگر چاق یا بیش از حد لاغرید، برای رسیدن به تناسب اندام زودتر اقدام کنید.
افزایش مقدار چربیهای بدن (در چاقی) طوری که 10 تا 15 درصد بالاتر از حد طبیعی باشد، در هورمونهای موثر در بارداری از جمله استروژن تغییراتی ایجاد کرده و با تاثیر بر روی قاعدگی، بر باروری اثر میگذارد.
لاغری بیش از اندازه هم به همین نسبت سبب کاهش توان باروری میشود.
2- چکاپهای منظم توسط پزشک
اگر از سلامت عمومی بدن خود اطمینان دارید، باز هم لازم است بهطور منظم و در فواصل مشخص برای چکاپ به پزشک مراجعه کنید. بررسی سیستم قلبیعروقی، کنترل منظم فشار خون و بررسیهای خونی از نظر کنترل قند خون، چربی، هورمونهای تیروییدی و کمخونی و از همه مهمتر بررسی عملکرد دستگاه تناسلی از نظر وجود عفونتهای احتمالی، شما را نسبت به سلامت بدن خود آگاهتر کرده و در صورت وجود مشکل یا بیماری سبب میشود که زودتر به دنبال اقدامات درمانی باشید. خوب است بدانید که بیماریهایی مثل دیابت، بیماریهای مربوط به تیروئید و آرتریت روماتوئید با باروری تداخل ایجاد میکنند. انجام آزمونهای دورهای بررسی وضعیت دهانه رحم که به نام پاپ اسمیر معروف است، شما را از این موضوع آگاه میکند که دچار ناراحتیهای مربوط به دهانه رحم و رشد سلولهای غیرطبیعی نشدهاید. با انجام این آزمونها، حتی عفونتهای احتمالی و بیماریهای قابل انتقال جنسی و انواع کیستهای تخمدان نیز مشخص میشوند.
3- مراقبتهای شغلی
یکی از عوامل مهم و اثرگذار روی قدرت باروری، شغلی است که شما اکنون مشغول به انجام آن هستید. اگر میخواهید قدرت باروری شما حفظ شده و طبق برنامه زندگی خود و در زمانی که تصمیم دارید بچهدار شوید و با مشکلی روبهرو نشوید، بهتر است به محیط و عوامل محیطی موجود در محل کار خود دقت داشته باشید. اگر در مکانهای پر خطر کار میکنید، مثلا اگر با اشعه سر و کار دارید و یا مواد آلاینده و شیمیایی در محل کار شما زیاد است، باید هر از چند گاهی مورد ارزیابی قرار بگیرید تا مبادا دچار مشکل شده باشید.
اگر در حین کار دچار استرس زیادی میشوید و یا با مراجعین زیادی سر و کار دارید که این سبب بروز نگرانی و استرس در شما میشود، بدانید که کار کردن در چنین شرایطی میتواند روی قدرت باروری شما تاثیر بگذارد، بنابراین برای حفظ توان باروری خود سعی کنید شیوههای مقابله با استرس را آموخته و تمرین کنید تا بهتر بتوانید خود را آرام نگه دارید.
4- ترک سیگار
اگر میخواهید قدرت باروری در شما همچنان پایدار بماند، از سیگار کشیدن و مصرف الکل پرهیز کنید. سیگار کشیدن خطر نابارور شدن را در زنان چند برابر افزایش میدهد و حتی مصرف مقدار کمی الکل میتواند روی باروری شما آثار مخربی داشته باشد.
5- مراقبتهای دارویی
بسیاری از داروها از جمله آمفتامینها و مواد مخدر با کاهش میل جنسی و نارسایی در مرحله ارگاسم روابط جنسی و اشکال در نعوظ و تغییرات هورمونی با باروری تداخل دارند.
به گفته محققان دانشگاه میرلند، استروئیدهای آنابولیک برای شکلگیری تودههای عضلانی که توسط برخی ورزشکاران استفاده میشوند، میتوانند به طور قابل توجهی میزان باروری را کاهش دهند.
همچنین بسیاری از داروهای بدون نسخه میتوانند سبب کاهش توان باروری شوند؛ مثلا داروهایی مثل مسدودکنندههای کانال کلسیم که برای کنترل فشار خون استفاده میشوند، با فرآیند طبیعی باروری مداخله ایجاد میکنند.
بسیاری داروهای دیگر از جمله داروهایی که برای تسکین زخم معده استفاده میشوند، باید تحت نظر پزشک مصرف شوند، زیرا این داروها میتوانند سبب افزایش ترشح هورمونهایی مانند پرولاکتین شوند که موجب کاهش میزان هورمون تستوسترون و اسپرم می گردند.
داروهای ضد افسردگی و روان درمانها نیز میتوانند سبب کاهش تعداد اسپرمها شوند.