تاخیر رشد داخل رحمی چیست؟

تاخیر رشد داخل رحمی (IUGR) زمانی در مورد جنین تشخیص داده می شود که یافته های سونوگرافی اندازه و وزن جنین را کمتر از وزن مناسب برای سن او نشان دهند.

 IUGR علل متفاوتی دارد. در بسیاری از موارد جنین تنها از نظر آناتومیک به یکی از والدین خود شباهت دارد و ریزجثه است.

نحوه تشخیص تاخیر رشد داخل رحمی (IUGR)

طی معاینات روتین بارداری متخصص زنان همیشه اندازه رحم را با سن محاسبه شده بارداری مطابقت می دهد. در صورت عدم تطابق بررسی های بیشتر انجام می شود. اگر اندازه و ارتفاع رحم از سن حاملگی کوچک تر باشد ، اصطلاحاً به آن " کوچک برای سن حاملگی " (SGA) می گویند.

اگر در سه ماهه اول هستید و اولین سونوگرافی سن جنین را کمتر از سن محاسبه شده با آخرین قاعدگی شما باشد ، به احتمال زیاد در محاسبه سن بارداری در ابتدا دچار اشتباه شده بودید.

در هر حال با مقایسه سونوگرافی های بعدی با سونوگرافی هایی که در ابتدای بارداری انجام داده اید ، می تواند روند رشد جنین و وقوع تاخیر رشد داخل رحمی را تشخیص داد.

علت وقوع تاخیر رشد داخل رحمی یا IUGR چیست ؟

نرسیدن اکسیژن و مواد مغذی به جنین می تواند رشد جنین را تحت شعاع قرار دهد. اختلال در اکسیژن رسانی خود علل متفاوتی دارد. از قبیل :

• اختلالات جفت

جفت عضوی است که مواد مغذی و اکسیژن را از بدن مادر به جنین منتقل می کند. در صورتی که جفت دچار مشکل باشد این تبادل مواد با اختلال مواجه می شود. کوچک بودن جفت، بدفرم و ناقص بودن جفت ، جدا شدن زودرس جفت از رحم ( دکولمان ) و حتی جفت سر راهی می توانند بر IUGR شدن جنین تاخیر داشته باشند.

• مشکلات مادر

فشار خون مزمن بارداری ، مسمومیت بارداری ( پره اکلامپسی ) به خصوص در سه ماهه دوم ، بیماری قلبی و کلیوی، کم خونی شدید مادر ، اختلالات انعقادی و خونی ، سندرم آنتی بادی آنتی فسفولیپید ، بیماری شدید ریوی .

• اختلالات کروموزومی

مانند سندرم داون ، آننسفالی جنین ، اختلالات کلیوی .

•     حاملگی دوقلویی و چند قلویی.

•     اعتیاد مادر به مواد مخدر ، مصرف الکل و سیگار.

•     عفونت های خاص مانند توکسوپلاسموز ، سایتومگالوویروس (CMV) ، سیفلیس ، سرخجه.

•     سوء تغذیه شدید مادر.

• زنانی که قبل از بارداری کم وزن بوده اند و طی بارداری نیز وزن چندانی اضافه نکرده اند ، نوزادان کم وزن به دنیا خواهند آورد.

تاخیر رشد داخل رحمی (IUGR) چه تاثیری در سلامت جنین خواهد داشت؟

جنین هایی که دچار IUGR هستند با احتمال بیشتری دچار مشکلات چه در دوران بارداری و چه حین زایمان و پس از آن می‌شوند. شدت این مشکلات به عامل به وجود آورنده تاخیر رشد جنین بستگی دارد.

تحقیقات نشان داده اند که جنینی که وزنش زیر صدک 5 ام و به خصوص زیر صدت 3ام باشد ، بیشتر در معرض خطر است. همچنین احتمال ابتلای جنین به مشکلات بلند مدت در نوزادانی که علاوه بر IUGR بودن به صورت نارس نیز به دنیا آمده اند، بسیار بیشتر است.

جنین های مبتلا به تاخیر رشد داخل رحمی ذخایر اکسیژن و مواد مغذی کمتری دارند در نتیجه بیشتر از سایرین در معرض تولد زودرس و مشکلات حین زایمان هستند. در اغلب موارد برای تسریع در خروج جنین زایمان سزارین ارجحیت دارد.

این نوزادان در معرض افت قند خون پس از زایمان ، کاهش مقاومت نسبت به عفونت ها، مشکل در حفظ دمای طبیعی بدن و افزایش غیرطبیعی گلبول های قرمز خون هستند. احتمال ابتلا به زردی و آسپیراسیون مکونیوم نیز در این نوزادان بسیار بیشتر از نوزادان طبیعی است.

تاخیر رشد داخل رحمی (IUGR) می تواند با فلج دستگاه عصبی همراه باشد. همچنین احتمال بروز چاقی در بزرگسالی، دیابت نوع 2 ، مشکلات قلبی و عروقی و فشار خون بالا در نوزادان مبتلا به IUGR بیشتر از سایرین است.

اگر سونوگرافی IUGR را نشان دهد چه اتفاقی می افتد ؟

تحت این شرایط عموما بررسی های تصویربرداری شامل سونوگرافی‌های دقیق تر مانند سونوگرافی سه بعدی و چهاربعدی جهت تشخیص سایر اختلالات احتمالی جنین درخواست می شود. در برخی موارد نیز انجام آمنیوسنتز جهت تشخیص ناهنجاری‌های کوروموزومی که ممکن است منجر به بروز IUGR شده باشند ، توصیه می شود.

پس از شک به IUGR انجام سونوگرافی هر دو هفته و یا هر چهار هفته جهت بررسی رشد جنین به صورت روتین انجام می‌شود.